Φύση και Κλιματική αλλαγή με δυο λόγια

Δεν είναι η πρώτη φορά που προβάλλεται η διαπίστωση ότι η μεταβολή της πλανητικής θερμοκρασίας, τα ακραία καιρικά φαινόμενα με τις ορατές πλέον αλλαγές, καθώς και η συχνότητα και η ένταση των βροχοπτώσεων φέρνουν, πέραν των άλλων, είδη της πανίδας και χλωρίδας στα όριά τους. Τελευταία ενισχύεται η άποψη ότι τα δέντρα δεν προσαρμόζονται στην κλιματική αλλαγή όσο γρήγορα και όσο ομαλά εκτιμούσαν παλαιότερα οι επιστήμονες, αλλά και η ίδια η φύση μπορούσε να αντιμετωπίσει.

Αρκετά είδη δέντρων αδυνατούν να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή την παρούσα περίοδο. Έτσι, θα αναγκαστούν για το λόγο αυτό να μεταναστεύσουν σε καταλληλότερα γεωγραφικά πλάτη, ή και σε μεγαλύτερα υψόμετρα, ώστε με τον τρόπο αυτό να αντιμετωπίσουν το θανάσιμο κίνδυνο και να επιβιώσουν σε ανεκτές γι΄ αυτά συνθήκες, ως αντίδοτο αντιμετώπισης της αύξησης της θερμοκρασίας στον πλανήτη, είπε καθηγητής Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Duke. Μπορεί να ακούγεται παράξενα, αλλά είναι γεγονός ότι τα δένδρα μετακινούνται προς διάφορες κατευθύνσεις για λόγους επιβίωσης. Αυτό βέβαια συμβαίνει σε χρόνους μη συμβατικούς για τους ανθρώπους. Η ένταση της κλιματικής αλλαγής όμως αυτή τη περίοδο τρέχει με ταχύτερους ρυθμούς και ίσως πολλά φυτά δεν θα προλάβουν να μετακομίσουν με ασφάλεια στο νέο περιβάλλον τους. Ίσως κάποια μέρα στο απώτερο μέλλον να συμβεί και το αντίστροφο, αφού οι μεγάλες αλλαγές των κλιματολογικών συνθηκών εύστοχα χαρακτηρίζονται ότι είναι περιοδικά φαινόμενα, χωρίς βέβαια να είμαστε σε θέση να προσδιορίσουμε τη χρονική διάρκεια της περιόδου που πιθανόν να είναι μεταβαλλόμενη, αφού ο ανθρώπινος παράγοντας ολοένα και περισσότερο φθείρει τον πλανήτη.

Η διεθνής κοινότητα έχει, μέχρι στιγμής, κάνει ελάχιστα για την αντιμετώπιση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής, την ανάκαμψη των αλιευτικών αποθεμάτων ή την εξάπλωση της ερημοποίησης περιοχών του πλανήτη επισημαίνει η αρμόδια για το περιβάλλον διεύθυνση των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) σε ανακοίνωση της. Ο πλανήτης βρίσκεται σε σημείο καμπής. Τα οικοσυστήματα ωθούνται στα βιοφυσικά τους όρια, που αν ξεπεραστούν, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για ξαφνικές, μη αναστρέψιμες και ενδεχομένως καταστροφικές συνέπειες. Η UNEP προειδοποιεί ότι, εάν η ανθρωπότητα δεν καταφέρει να χαλιναγωγήσει την ανεξέλεγκτη κατανάλωση φυσικών πόρων, οι μη αναστρέψιμες συνέπειες θα της στοιχίσουν δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε δαπάνες για την υγεία, τη γεωργία και άλλους σημαντικούς τομείς. 

Η εξέλιξη των ειδών του πλανήτη δεν είναι πεπερασμένη, αλλά λειτουργεί εξελισσόμενη κάθε χρονική στιγμή με ανεπαίσθητη αλλαγή που συνήθως δεν γίνεται αντιληπτή στην καθημερινότητα. Πηγαίνοντας χρονικά κάποιες δεκαετίες πίσω, εύκολα διαπιστώνεται ότι ορισμένα πράγματα δεν ήταν έτσι και ότι η φύση με την επέμβασή της και τον τρόπο λειτουργίας έχει συμβάλει στη διαμόρφωση της απαιτούμενης πλανητικής ισορροπίας. Κάποια είδη πουλιών που κάποτε αφθονούσαν, σήμερα εξαιτίας συγκεκριμένων γεγονότων  σπανίζουν ή ακόμη θεωρούνται εξαφανισμένα. Εμφανίστηκαν νέα, αλλά και ο πληθυσμός κάποιων άλλων έχει αυξηθεί. Επίσης κάποια φυτά έχουν σχεδόν εξαφανιστεί τις τελευταίες δεκαετίες. Όταν τα δένδρα επιβιώνουν οριακά σε ένα δύσκολο περιβάλλον γίνονται περισσότερο ευάλωτα σε κάθε είδους εξωγενείς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των ασθενειών που τα οδηγούν στη μείωση του πληθυσμού τους και στην εξαφάνιση. Καθημερινές σχεδόν είναι οι πληροφορίες, ακόμη και από την επικαιρότητα, ότι πολλά είδη που αποκαλούνται «εισβολείς» έχουν μετακινηθεί από θερμότερα κλίματα στις εύκρατες περιοχές, προσαρμοσμένα πλήρως στις επικρατούσες κλιματικές συνθήκες στο νέο περιβάλλον, έτσι όπως αυτές διαμορφώθηκαν τα τελευταία χρόνια λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, απόρροια υψηλών τιμών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και ειδικότερα των μεγάλων εκλύσεων διοξειδίου του άνθρακα. Μελετώντας κάπως απλοποιημένο το φαινόμενο σε πολύ μεγάλα βάθη του χρόνου διαπιστώνεται ξεκάθαρα η πορεία της εξέλιξης του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής. Οι συνέπειές του για παράδειγμα στα κακτοειδή των ερημοποιημένων περιοχών. Η φύση, στο πλαίσιο της προσαρμογής της στην κλιματική αλλαγή, έχει μεταλλάξει τα φυτά αυτά σε τέτοιο βαθμό, έτσι ώστε να διαθέτουν θαυμαστές ικανότητες αναφορικά με την αποθήκευση μεγάλων, σε αντιστοιχία με το μέγεθός τους, ποσοτήτων νερού, αλλά και σε ότι αφορά την μετεξέλιξη των φύλλων τους από τα συνηθισμένα σχήματα σε αγκάθια για την παρεμπόδιση της εκπνοής των φυτών.

Επειδή η ένταση της κλιματικής αλλαγής αυτή την περίοδο τρέχει με μεγαλύτερες ταχύτητες που ωθούν τα οικοσυστήματα ίσως και πέρα από τα βιοφυσικά τους όρια. Επειδή ένα τέτοιο γεγονός θα οδηγήσει σε μη αναστρέψιμες καταστροφικές αλλαγές. Επειδή οι συνέπειες ζωτικής σημασίας για μεγάλο τμήμα του πληθυσμού θα είναι τρομακτικές, όπως η έλλειψη νερού και τροφής με επακόλουθο τη μαζική μετανάστευση και τις συρράξεις. Για όλα αυτά επιβάλλεται η υπεύθυνη στάση όλων. Αξίζει λοιπόν να στηριχθεί η προσπάθεια των υπευθύνων στις συντελούμενες  διαπραγματεύσεις και τη σύναψη της νέας παγκόσμιας συμφωνίας για την κλιματική αλλαγή, η οποία πρόκειται να τεθεί σε ισχύ το 2020, με τη συμμετοχή όλων των χωρών της UNFCCC και με στόχο την περαιτέρω μείωση των παγκόσμιων εκπομπών. Η Συμφωνία των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή που επιτεύχθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2015 στο Παρίσι, αποτελεί το νέο εφαλτήριο του σχεδίου δράσης, μετά το Κιότο, για τη συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη «αρκετά κάτω» από τους 2°C από το 2020 και μετά.

Γράφει ο Στέφανος Βογιατζής,
Δασοπόνος, MSc. in International Environmental Conventions 

Ο ΚΑΙΡΟΣ ΣΤΟΝ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟ

Καιρός σήμερα και πρόγνωση καιρού για κάθε περιοχή

Κοινωνικη δικτυωση