Πήγαν να αναδείξουν τον αρχαιολογικό χώρο τοποθετώντας προβολείς σε όλη την περίμετρό του και δεν υπολόγισαν διόλου ότι βρίσκεται μέσα στο Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κοτυχίου Στροφυλιάς και ότι η φωτορύπανση που προκαλείται μπορεί να έχει καταλυτικές επιπτώσεις στα σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας που διαβιούν σε αυτό το μοναδικό μωσαϊκό των σημαντικών οικοτόπων. Ετσι, το υπουργείο Πολιτισμού έκανε για ακόμη μία φορά το θαύμα του: τώρα, σε έναν υγρότοπο που προστατεύεται από τη διεθνή συνθήκη Ραμσάρ – και, μάλιστα, άνευ περιβαλλοντικής μελέτης και αδειοδότησης.
|
Ο λόγος για το Τείχος Δυμαίων, την προϊστορική μυκηναϊκή ακρόπολη στην Αχαΐα, που βρίσκεται δυτικά του Αράξου και δεσπόζει ανάμεσα στις λιμνοθάλασσες Προκόπου και Πάπα, ο φωτισμός του οποίου εδώ και κάποιους μήνες καθίσταται ιδιαίτερα επιβαρυντικός για την πανίδα της περιοχής. Το θέμα ανέδειξε η Οικολογική Κίνηση Πάτρας (ΟΙΚΙΠΑ), η οποία με επιστολή της προς την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αχαΐας επισήμανε ότι ο φωτισμός είναι ασυμβίβαστος με την προστατευόμενη περιοχή και τόνισε την ανάγκη προστασίας της πανίδας των υγροτοπικών περιοχών από την προκαλούμενη φωτορύπανση.
Οπως ανέφερε στην επιστολή της, ο φωτισμός μπορεί να αποσκοπεί στην ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και παράγοντα αποπροσανατολισμού της μεταναστευτικής ορνιθοπανίδας και δυσχέρανσης της κίνησης της τοπικής ορνιθοπανίδας από υγρότοπο σε υγρότοπo. Επίσης αποπροσανατολίζει τα έντομα με δραματικά αποτελέσματα στους πληθυσμούς τους, που συνεπάγονται τόσο ένα ισχυρό πλήγμα στην επικονίαση της χλωρίδας του εθνικού πάρκου όσο και σοβαρή διατάραξη της τροφικής αλυσίδας, με δεδομένο ότι οι πληθυσμοί των εντόμων είναι θεμελιώδους σημασίας για τη διατροφή των πτηνών.
«Τα πλήγματα αυτά στην ομαλή κίνηση της ορνιθοπανίδας, και στους πληθυσμούς των εντόμων, θα οδηγήσουν σε σοβαρή, μη ανεκτή υποβάθμιση του υγροτοπικού οικοσυστήματος του Εθνικού Πάρκου», επισήμανε η ΟΙΚΙΠΑ, λόγος για τον οποίο ζήτησε είτε την πλήρη κατάργησή του είτε τη χρήση του για περιορισμένο χρόνο (ελάχιστες ημέρες ετησίως), σε περιπτώσεις π.χ. εκδηλώσεων με επίκεντρο αυτόν το χώρο.
Στην απάντησή της η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αχαΐας ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως «η εγκατάσταση του φωτισμού ανάδειξης έγινε βάσει μελέτης που εγκρίθηκε από τα αρμόδια όργανα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Βασικές αρχές του φωτισμού ανάδειξης είναι ο σεβασμός προς το μνημείο σε συνάρτηση με τις εντάσεις φωτισμού, η υπογράμμιση της αρχιτεκτονικής δομής του, με ταυτόχρονη ελαχιστοποίηση της άσκοπης διασποράς του φωτός στη γειτνιάζουσα φύση». Αυτό ισχυρίστηκε και κάλεσε την ΟΙΚΙΠΑ «εφόσον έχει στη διάθεσή της συγκεκριμένα δεδομένα που να τεκμηριώνουν την πιθανή πρόκληση βλάβης στην πανίδα και την εν γένει οικολογική ισορροπία της περιοχής από τον φωτισμό ανάδειξης, να τα θέσει υπ’ όψη της υπηρεσίας έτσι ώστε να είναι δυνατή η βάσει στοιχείων επανεξέταση των παραμέτρων λειτουργίας του φωτισμού».
Ανταπαντώντας η ΟΙΚΙΠΑ επισήμανε ότι η εκπόνηση ειδικής περιβαλλοντικής μελέτης για δραστηριότητες εντός ευαίσθητων περιοχών, όπως ζωνών με νομικό καθεστώς «NATURA 2000» και άλλων, αποτελεί νομική υποχρέωση των ασκούντων τη δραστηριότητα-παρέμβαση και όχι των παρατηρητών της περιβαλλοντικής όχλησης ή βλάβης. Είναι αξιοσημείωτο δε ότι κατά τη διαδικασία παρακάμφθηκε ο αρμόδιος Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου και δεν του διαβιβάστηκε κανένα αίτημα εξέτασης και γνωμοδότησης, όπως προβλέπεται από τον νόμο. Και επειδή είναι σε εξέλιξη η εποχή αναπαραγωγής και μετανάστευσης, η ΟΙΚΙΠΑ ζήτησε την άμεση παύση του φωτισμού. Είναι ενδεικτικό ότι αποικία αναπαραγωγής μελισσουργών (μεσαίου μεγέθους κορακιόμορφου πουλιού), η νοτιότερη της Ελλάδας που βρισκόταν σε μικρή απόσταση δυτικά του Τείχους, έχει ήδη εγκαταλείψει την περιοχή.
Στο θέμα παρενέβη και ο Φορέας Διαχείρισης Υγροτόπων Κοτυχίου-Στροφυλιάς και Κυπαρισσιακού κόλπου, ο οποίος με επιστολή του στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Αχαΐας ανέφερε ότι «η πρόσφατη εγκατάσταση φωτισμού στον αρχαιολογικό χώρο, εντός της Ζώνης Α’ του Εθνικού Πάρκου και σε περιοχή που φιλοξενεί πληθυσμούς ευαίσθητων ειδών πουλιών και ζώων, δημιουργεί δυνητικά σημαντική όχληση για την πανίδα καθώς και κινδύνους για τη διατήρηση των προστατευόμενων ειδών και την επίτευξη των στόχων διατήρησης που έχουν τεθεί για τη συγκεκριμένη περιοχή του δικτύου “NATURA 2000”». Και αφού επισήμανε ότι δεν είχε ενημερωθεί πριν από την εγκατάσταση του έργου, ζήτησε από την ΕΦΑ Αχαΐας να του γνωστοποιήσει την εγκεκριμένη μελέτη για τις φωτεινές πηγές του Τείχους Δυμαίων, ώστε να λάβει λεπτομερή γνώση επί του θέματος και να διαπιστωθεί εάν έχουν μελετηθεί επαρκώς οι δυνητικές αυτές επιπτώσεις στα προστατευόμενα είδη.
Η επιστολή του Φορέα κοινοποιήθηκε και στο υπουργείο Περιβάλλοντος προκειμένου να εξετάσει την αναγκαιότητα κατάταξης του εν λόγω έργου σε κατηγορία περιβαλλοντικής αδειοδότησης με βάση την αρχή της πρόληψης, «εν όψει των δυνητικά αρνητικών και δύσκολα αντιστρέψιμων επιπτώσεων που μπορεί να προκληθούν στα ευαίσθητα είδη της περιοχής που είναι χαρακτηρισμένη ως περιοχή Ramsar, Εθνικό Πάρκο, Καταφύγιο Αγριας Ζωής και περιοχή “Natura 2000”». Οι επιπτώσεις αυτές αφορούν, μεταξύ άλλων, τη μείωση ή και την τοπική εξαφάνιση πληθυσμών αρπακτικών πουλιών και τις μετακινήσεις νυχτόβιων θηλαστικών, όπως το τσακάλι και η βίδρα.
Αδειοδότηση
Με δηλώσεις της στην εφημερίδα «Πελοπόννησος» (21/6) η διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας Αναστασία Κουμούση έδειξε διάθεση για την εξεύρεση λύσης: «Δεν είναι στις προθέσεις μας η αντιπαράθεση και η αντιδικία. Εμείς θα επιδιώξουμε να γίνει το καλύτερο δυνατό. Γι’ αυτό θα ζητήσω να μου πουν πότε ακριβώς δημιουργεί πρόβλημα ο φωτισμός». Ωστόσο, υπενθυμίζοντας ότι το έργο δεν έχει ενταχθεί σε κατηγορία περιβαλλοντικής αδειοδότησης από το υπουργείο Περιβάλλοντος, επισήμανε: «Μπορεί αυτή η διαδικασία να κρατήσει και δυο χρόνια».
Πέραν των καλών προθέσεων και καθώς η διαδικασία ένταξης σε κατηγορία περιβαλλοντικής αδειοδότησης μπορεί να κρατήσει έως δύο χρόνια, το μόνο δεδομένο σε αυτή την υπόθεση είναι ότι η λογική πάει περίπατο. Αφενός, γιατί είναι αυτονόητο ότι όπως απαγορεύεται η δόμηση σε μια προστατευόμενη περιοχή, έτσι απαγορεύεται και ο τεχνητός φωτισμός που αστικοποιεί το τοπίο και παύει τη λειτουργία του φυσικού χώρου. Αφετέρου, γιατί μέχρι και σήμερα οι προβολείς που τοποθετήθηκαν περιμετρικά του Τείχους των Δυμαίων παραμένουν αναμμένοι με βάση μια ολισθαίνουσα ερμηνεία του νόμου εξακολουθώντας να φωτορυπαίνουν τους προστατευόμενους υγρότοπους.
Και, βέβαια, υποτιμάται παντελώς το γεγονός της έκθεσης στους ευρωπαϊκούς θεσμούς περιβάλλοντος και της καταδίκης της χώρας μας σε ενδεχόμενο έλεγχο για την τήρηση των μέτρων προστασίας στους υγροβιότοπους.
05/08/2021
ΠΗΓΗ:efsyn.gr