Η περιβαλλοντική νομοθεσία και η εφαρμογή της στην Ελλάδα
Διεθνές περιβαλλοντικό δίκαιο – Ιστορική αναδρομή Το διεθνές περιβαλλοντικό δίκαιο γεννιέται ουσιαστικά μαζί με την περιβαλλοντική πολιτική κατά τη δεκαετία του 1960 όταν αρχίζουν να διατυπώνονται οι πρώτες επιστημονικές ανησυχίες για την κατάσταση του πλανήτη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι «περιβαλλοντικά» νομικά και ρυθμιστικά μέτρα είχαν ληφθεί και σε πολύ προγενέστερες εποχές, αφού έχουμε μαρτυρίες από την αρχαία Κίνα, την αρχαία Ελλάδα, τον Μεσαίωνα, και πιο πρόσφατα κατά τις πρώτες δεκαετίες της Βιομηχανικής Επανάστασης. Όμως, το περιβαλλοντικό δίκαιο με την σύγχρονη του μορφή εμφανίζεται ουσιαστικά μετά το μέσο του 20ου αιώνα. Ακολουθεί μία σύντομη αναδρομή στην πρόσφατη ιστορία της νομικής και πολιτικής προστασίας του περιβάλλοντος. Δεκαετία του 1960 – συνειδητοποίηση • Ο άνθρωπος βλέπει για πρώτη την εικόνα του ευάλωτου γαλάζιου πλανήτη Γη από το διάστημα και καταλαβαίνει την έννοια των πεπερασμένων ορίων του πλανήτη. • Ανακοίνωση πρώτων επιστημονικών μελετών και διατύπωση ανησυχιών σχετικά με την κατάσταση του πλανήτη. Το βιβλίο της Rachel Carson Silent Spring (1962) σχετικά με τις επιπτώσεις της χρήσης του DDT αποτελεί βιβλίο σταθμό για το περιβαλλοντικό κίνημα και την ανάγκη λήψης μέτρων. • Ενεργοποίηση και κινητοποίηση των πολιτών με την ίδρυση περιβαλλοντικών οργανώσεων, όπως και το WWF το 1961. Δεκαετία του 1970 – πολιτικοποίηση • Λήψη πρώτων εθνικών περιβαλλοντικών νομοθετικών μέτρων σε ΗΠΑ και Ευρώπη. • Διαπίστωση ανάγκης παγκόσμιας προσέγγισης για την επίλυση των περιβαλλοντικών θεμάτων. • Δημοσίευση της έκθεσης της Λέσχης της Ρώμης Limits to Growth, 1972. • Η Συνδιάσκεψη της Στοκχόλμης για το Ανθρώπινο Περιβάλλον (1972) αποτελεί ορόσημο για την καθιέρωση του περιβάλλοντος στην πολιτική ατζέντα. • Ίδρυση του Προγράμματος για το Περιβάλλον του ΟΗΕ (UNEP). • Σύναψη των πρώτων διεθνών περιβαλλοντικών συμβάσεων. (Σύμβαση Ραμσάρ 1971, Σύμβαση CITES 1973, Σύμβαση MARPOL 1973/78, κοκ). Δεκαετία του 1980 – μαζική ενεργοποίηση • Ωρίμανση της περιβαλλοντική συνείδησης με αποτέλεσμα την μαζική ενεργοποίηση πολιτών. • Γεγονότα – σοκ (Πετρελαιοκηλίδα Exxon-Valdez, Ατύχημα Chernobyl) και νέα επιστημονικά δεδομένα (π.χ. σχετικά με την επιρροή της όξινης βροχής στον μέλανα δρυμό, την ύπαρξη τρύπας του όζοντος, τη μείωση κατά το μισό των πληθυσμών των ελεφάντων στην Αφρική) δημιουργούν αρκετή πίεση από την κοινή γνώμη για νέες πολιτικές και νομικές πρωτοβουλίες. • Διατύπωση της αρχής της Αειφόρου Ανάπτυξης από την Επιτροπή Brundtland για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη (Our Common Future 1987). Στόχος είναι η ισορροπία μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης, κοινωνικής ευημερίας και συνοχής, και προστασίας του περιβάλλοντος. • Εκσυγχρονισμός του περιβαλλοντικού δικαίου. Οι συμβάσεις πλέον έχουν την μορφή συνθήκης-πλαίσιο, της οποίας οι υποχρεώσεις προσαρμόζονται ανάλογα με τα υπάρχοντα κάθε στιγμή επιστημονικά δεδομένα ενώ διαφοροποιούνται ανάλογα με τις δυνατότητες του κάθε κράτους να τις εφαρμόσει, κυρίως μεταξύ ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών. Η αρχική Σύμβαση της Βιέννης για τις ουσίες που καταστρέφουν τη στιβάδα του στρατοσφαιρικού όζοντος (1985) και το Πρωτόκολλο του Μοντρέαλ που συμφωνήθηκε δύο χρόνια αργότερα και το οποίο επέβαλε σαφείς μειώσεις αυτών των ουσιών αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα σύγχρονη διεθνούς περιβαλλοντικής συμφωνίας.
Η συνέχεια στο ακόλουθο link:
https://www.contentarchive.wwf.gr/images/pdfs/InductionPack_EnvironmentalLawWWF.pdf
21/03/2024