Ο Πανελλαδικός Σύλλογος Εργαζομένων Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών με μια ιδιαίτερα σκληρή ανακοίνωση δίνει του δική του απάντηση στον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Χατζηδάκη, σχετικά με το ενημερωτικό σημείωμα του ΥΠΕΝ που εκδόθηκε στις 13 Φεβρουαρίου.
Οι βασικές θέσεις και προτάσεις του Πανελλαδικού Συλλόγου Εργαζομένων Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών
Η Αιτωλοακαρνανία, μία από τις ελάχιστες -πλέον- περιοχές της χώρας που φιλοξενεί αναπαραγωγικές αποικίες γυπών, φιλοξένησε την πρώτη ημερίδα τοπικής διαβούλευσης σχετικά με το Σχέδιο Δράσης (ΣΔ) για τρία είδη γυπών, το όρνιο, τον μαυρόγυπα και τον γυπαετό.
Στο κάλεσμα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, για την εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Τρικούπειο Πολιτιστικό Κέντρο στο Μεσολόγγι, ανταποκρίθηκαν περίπου 50 εκπρόσωποι υπηρεσιών, τοπικών φορέων και ευαισθητοποιημένοι πολίτες της περιοχής.
Μεταξύ των φορέων που συμμετείχαν στη διαβούλευση ήταν οι τοπικοί Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου – Ακαρνανικών Ορέων, Εθνικού Πάρκου Τζουμέρκων), Δασικές Υπηρεσίες (Δασαρχείο Μεσολογγίου, Δασαρχείο Ιωαννίνων), υπηρεσίες της Περιφέρειας Δ. Ελλάδας (Περιβάλλοντος, Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής), το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μεσολογγίου, οικολογικές ομάδες (Οικολογική Κίνηση Πάτρας, Ορνιθοπαρατηρητές Μεσολογγίου κ.ά.).
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης παρουσιάστηκε το πλαίσιο του προγράμματος LIFE-IP 4 NATURA από τον Δρ. Ιωάννη Μητσόπουλο (ΥΠΕΝ), το Σχέδιο Δράσης για τα τρία είδη γυπών από τους Δρ. Σταύρο Ξηρουχάκη και κ. Αποστόλη Καλτσή (Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία), καθώς και οι δράσεις του Φορέα Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου – Ακαρνανικών Ορέων από τον κ. Γιάννη Κασβίκη, στέλεχος του Φορέα.
Η συζήτηση που ακολούθησε εστιάστηκε κυρίως σε τρία ζητήματα:
α) τη σύνδεση κτηνοτροφικής δραστηριότητας με την τροφοληψία των γυπών, καθώς φαίνεται πως η εναλλακτική διάθεση νεκρών κτηνοτροφικών ζώων σε καθορισμένους χώρους ως παροχή τροφής σε Γύπες (αντί για την υποχρεωτική καύση τους), η οποία προβλέπεται να δρομολογηθεί από το ΣΔ, μπορεί να αποτελέσει μία win-win (επωφελή και για τα δύο μέρη) συνθήκη και για τους κτηνοτρόφους και τους Γύπες.
β) την αγωνία των τοπικών φορέων για την εν εξελίξει αθρόα εγκατάσταση ανεμογεννητριών στις ορεινές περιοχές της Αιτωλοακαρνανίας που αποτελούν τις περιοχές φωλιάσματος και τροφοληψίας του Όρνιου και την ανάγκη του ορισμού ζωνών αποκλεισμού για αιολικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας (ΑΣΠΗΕ), που θα προκύψουν από τη χαρτογράφηση ευαισθησίας (sensitivity mapping) που προβλέπεται να εκπονηθεί στον πρώτο χρόνο υλοποίησης του ΣΔ.
γ) την έλλειψη ενημέρωσης των αρμόδιων υπηρεσιών για θέματα που αφορούν τη διατήρηση των γυπών (αδειοδότηση αιολικών σταθμών, δηλητηριασμένα δολώματα κλπ.), η οποία προβλέπεται από το ΣΔ να καλυφθεί με στοχευμένα σεμινάρια επιμόρφωσης στις σημαντικές περιοχές αναπαραγωγής γυπών.
Συμπερασματικά, η εκδήλωση κατάφερε να πετύχει τους βασικούς στόχους που αποτελούσαν αφενός να ενημερωθούν και να προσέλθουν σε συζήτηση και συνεννόηση οι τοπικοί εμπλεκόμενοι φορείς (stakeholders) του ΣΔ, αφετέρου να επισημανθούν τα μέτρα του ΣΔ που ιεραρχούνται ως μεγαλύτερης σημασίας από τους τοπικούς φορείς της Αιτωλοακαρνανίας και των όμορων περιοχών. Οι διάφοροι φορείς δεσμεύτηκαν για περαιτέρω συνεργασία στο επόμενο στάδιο της υλοποίησης του Σχεδίου Δράσης, εντός της επόμενης πενταετίας.
https://edozoume.gr/me-epityxia-i-topiki-diavoulefsi-tou-sxediou-drasis-gia-tous-gypes/
Κείμενο του Ευθύμιου Αξιώτη, για τον κέρθιο ή βουνοδενδροβάτη (Certhia familiaris). Περιλαμβάνεται σε σειρά άρθρων με τίτλο «Ωφέλιμα μικροπούλια» που δημοσιεύτηκε το 1969, στο περιοδικό «Κυνηγετικά Νέα».
Άγνωστος φτερωτός ευεργέτης ή αφανής ήρωας στη μάχη των πτηνών και εντόμων μπορεί να χαρακτηριστεί ο κέρθιος.
|
Και αφανής χαρακτηρίζεται, διότι δύσκολα διακρίνεται στο φυσικό του περιβάλλον.
Μικροσκοπικός, πάρα πολύ ευκίνητος αναρριχάται επάνω στα δέντρα από το πρωί ως το βράδυ, ακούραστος διώκτης των εχθρών του δέντρου. Διαθέτει μικρούς, οξύς και γαμψούς όνυχας χάρις στους οποίους με αρκετή ταχύτητα ερευνά σπιθαμή προς σπιθαμή τον κορμό και τους κλάδους γυρίζοντας γύρω-γύρω και ακολουθώντας στροβιλώδη τροχιά. Πολλάκις επιστρέφει στη βάση του κορμού και επαναλαμβάνει την αναζήτηση.
Η μύτη του είναι αρκετά μεγάλη, λεπτή και ελαφρώς κυρτή, ιδεώδες όργανο για την σύλληψη των εντόμων. Με αυτήν ξετρυπώνει κάθε σκουλήκι και κάθε άλλο βλαβερό έντομο του κορμού και των κλάδων. Αλλά εδώ μια διευκρίνηση. Τα καθήκοντά του περιορίζονται μόνο στο φλοιό εξωτερικώς. Το εσωτερικό μέρος ανήκει στον δρυοκολάπτη.
Η φύση του χάρισε χρωματισμό, ο όποιος του εξασφαλίζει άριστο καμουφλάζ. Το επάνω μέρος του σώματος είναι φαιότεφρο γεμάτο από μικρές κηλίδες λευκές. Τα φτερά του περίπου όμοια με μία, εγκαρσίως, ωχροκίτρινη ταινία. Σιαγόνα λευκή, στήθος δε και κοιλία τεφρόλευκα. Χαρακτηριστικό το ουροπύγιο, το οποίο είναι πορτοκαλόχρουν. Η ουρά ανοικτόφαιος αποτελείται από δύο σειρές οξύληκτα φτερά, τα οποία διευκολύνουν την άνετη κίνηση του πτηνού επάνω στους κορμούς των δέντρων. Καθώς ανέρχεται αναρριχώμενο, εκβάλλει ασθενείς χαρακτηριστικούς συριγμούς έναν σε κάθε ώθηση προς τα εμπρός.
Την άνοιξη ζευγαρώνει ο Κέρθιος και διαλέγει κουφάλα βαθιά, συνήθως με δύο εισόδους. Στο βάθος πλέκει με ξηρά χόρτα και ρίζες βαθιά φωλιά, την οποία στρώνει εσωτερικώς με στρώμα τριχών και ερίων1. Εκεί γέννα το θηλυκό τα αυγά του και ύστερα από λίγο χρόνο εξέρχονται τα μικρά. Όταν πλέον είναι ικανά να πετούν, οδηγούνται από τους γονείς και διδάσκονται το ωφέλιμο έργο, το οποίο θα εκτελούν εφ’ όρου ζωής. Ο κέρθιος είναι πολύ καχύποπτος. Το παραμικρό που θα υποψιαστεί, εγκαταλείπει τη φωλιά και χτίζει άλλη. Όταν δεν θέλει να εισέλθει στη φωλιά αναρριχάται κανονικά στο δέντρο, χωρίς όμως να φωνάζει και όταν βρει την ευκαιρία τρυπώνει μέσα.
Είναι πολύ φιλήσυχος και ουδέποτε μαλώνει με άλλα πουλιά, αρέσκεται δε πάντοτε να υποχωρεί.
Ο κέρθιος είναι ένα πουλί, το οποίο αποκλειστικά βοηθάει τον αγώνα του ανθρώπου κατά των παθογόνων εντόμων των δέντρων και δεν μπορεί κανείς να του αποδώσει ούτε την ελάχιστη ζημιά. Είναι λοιπόν θησαυρός ανεκτίμητος, αληθινό δώρο του δημιουργού στη φύση και άξιος προστασίας.
ΕΥΘ. ΑΞΙΩΤΗΣ
____________________
1 έριο: το τρίχωμα (το μαλλί) των εριφίων και των αμνών που χρησιμοποιείται για την κατασκευή ινών προς ύφανση
Το Δίκτυο Προστασίας της Ζήρειας αποτελεί μια συλλογικότητα από πολίτες και φορείς της Κορινθίας με σκοπό την προστασία της ορεινής μας φύσης.
Σκάρες των Αστερουσίων κεραυνοβολήθηκαν από το ρεύμα!
|
Τραγικό τέλος είχε η πορεία νεαρού Σπιζαετού που γεννήθηκε στην Άνδρο και παρακολουθούνταν με δορυφορικό πομπό στο πλαίσιο ευρωπαϊκού Προγράμματος LIFE: ο απειλούμενος αετός έπεσε θύμα ηλεκτροπληξίας στον Θεσσαλικό κάμπο, στην προσπάθειά του να ξεκουραστεί σε κάποιον από τους πυλώνες μεταφοράς ρεύματος της περιοχής.
Ο άτυχος αετός είχε γεννηθεί την άνοιξη του 2019 στην Άνδρο και στους λίγους μήνες της ζωής του πρόλαβε να κάνει ένα πολύ μεγάλο ταξίδι, αναζητώντας κατάλληλα μέρη για τροφή και καταφύγιο. Έφτασε μέχρι τις ακτές της Αλβανίας όπου παρέμεινε για έναν περίπου μήνα και στη συνέχεια επέστρεψε και πάλι νότια, κάνοντας μια εντυπωσιακή «βόλτα» πάνω από το κέντρο της Αθήνας πριν να εγκατασταθεί προσωρινά στις πεδιάδες της κεντρικής Ελλάδας, όπου και τελικά έχασε τη ζωή του. Το πουλί διακομίσθηκε στον Σύλλογο Περίθαλψης Άγριων Ζώων ΑΝΙΜΑ για νεκροψία και στη συνέχεια στάλθηκε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης για τοξικολογικές εξετάσεις.
|
Η ηλεκτροπληξία αποτελεί κρίσιμη απειλή για τον Σπιζαετό. Πλήθος μελετών αλλά και τα αποτελέσματα πολλών ερευνητικών προγραμμάτων για το είδος στην περιοχή της Μεσογείου επιβεβαιώνουν πως σε αρκετές περιοχές η ηλεκτροπληξία αποτελεί την κυριότερη απειλή, ιδιαίτερα για τα ανήλικα πουλιά όταν μετά την αναπαραγωγική περίοδο διασπείρονται μακριά από την περιοχή της φωλιάς και επισκέπτονται συχνά περιοχές με έντονη ανθρώπινη παρουσία.
Δυστυχώς, το πρόβλημα φαίνεται πως είναι ιδιαίτερα σημαντικό και στην Ελλάδα. Ήδη από την έναρξη της υλοποίησης του Προγράμματος LIFE Bonelli EastMed για το είδος (2018), δύο ανήλικοι Σπιζαετοί έχουν βρεθεί νεκροί από ηλεκτροπληξία (Τήλος και Θεσσαλικός κάμπος). Το πρόβλημα προφανώς και είναι πολύ μεγαλύτερο μιας και στην αντίληψή μας πέφτει ένα πολύ μικρό ποσοστό των πραγματικών περιστατικών, λόγω δυσκολίας εντοπισμού των νεκρών πουλιών. Είναι συχνές περιπτώσεις κατά τις οποίες δασικές πυρκαγιές που αποδίδονται σε «άγνωστα αίτια», ξεκινούν από ηλεκτροπληξίες πουλιών κάτω από πυλώνες. Δυστυχώς για το θέμα της μόνωσης τέτοιων επικίνδυνων πυλώνων, ελάχιστες ενέργειες έχουν γίνει στη χώρα μας από τους αρμόδιους φορείς. Ιδιαίτερα όσον αφορά στην περίπτωση του Θεσσαλικού κάμπου, αποδεικνύεται ότι παρά το γεγονός ότι μεγάλο τμήμα του καλύπτεται από Ζώνες Ειδικής Προστασίας για την ορνιθοπανίδα (περιοχές Natura 2000), αποτελεί μια εξαιρετικά επικίνδυνη παγίδα ηλεκτροπληξίας για τα αρπακτικά πουλιά: οι εκτενείς, αγροτικές εκτάσεις της περιοχής παρέχουν πλούσια τροφή στα αρπακτικά πουλιά, που συγκεντρώνονται εκεί κάθε χειμώνα σε μεγάλους αριθμούς. Εξαιτίας όμως της απουσίας ψηλών δέντρων ή βράχων, οι μόνες θέσεις που είναι διαθέσιμες για να κουρνιάσουν ή να εποπτεύσουν τον χώρο είναι ανθρωπογενείς κατασκευές όπως πυλώνες και κολώνες μεταφοράς ρεύματος, γεγονός που τα καθιστά εξαιρετικά ευάλωτα στην ηλεκτροπληξία.
Θύματα ηλεκτροπληξίας πέφτουν κάθε χρόνο και πολλά άλλα είδη αρπακτικών πουλιών, ανάμεσα στα οποία σπάνια και απειλούμενα είδη, όπως ο Ασπροπάρης, ο Στικταετός, ο Φιδαετός, ο Μπούφος, και ο Ψαραετός. Εκτός των αρπακτικών, συχνές είναι οι περιπτώσεις ηλεκτροπληξίας και άλλων μεγαλόσωμων πουλιών όπως οι Πελαργοί, τα κορακοειδή και οι γλάροι.
Η τοποθέτηση δορυφορικών πομπών σε νεαρούς Σπιζαετούς στο πλαίσιο του Προγράμματος LIFE Bonelli EastMed αναμένεται να μας δώσει περισσότερες πληροφορίες για τις περιοχές επικινδυνότητας για το είδος και δυστυχώς να «αποκαλύψει» νέα περιστατικά ηλεκτροπληξίας. Με τη συνεργασία του ΔΕΔΔΗΕ, δράσεις μετριασμού του κινδύνου ηλεκτροπληξίας, όπως η μόνωση των επικίνδυνων πυλώνων και η σήμανση των καλωδίων, θεωρούνται κρίσιμης σημασίας για τη διατήρηση του απειλούμενου αυτού είδους και αποτελούν έναν από τους κύριους στόχους του Προγράμματος, ενώ αναμένεται να συμβάλουν σημαντικά στην προστασία και πλήθους άλλων ειδών που πέφτουν θύματα ηλεκτροπληξίας.
|
Στον Σπιζαετό είχε τοποθετηθεί φέτος τον Ιούνιο στην Άνδρο δορυφορικός πομπός από την Ομάδα του Προγράμματος LIFE Bonelli eastMed
Σημειώσεις:
Ο Σπιζαετός είναι ένα μεσαίου έως μεγάλου μεγέθους αρπακτικό πουλί με μόνιμη παρουσία στην Ελλάδα. Αποτελεί είδος απειλούμενο με εξαφάνιση: έχει χαρακτηριστεί ως Τρωτό σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας, ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο θεωρείται Σχεδόν Απειλούμενο (NT) είδος. Στην Ελλάδα ο πληθυσμός του εκτιμάται σε 100-140 ζευγάρια.
Το Πρόγραμμα LIFE Bonelli eastMed «Διαχείριση και Διατήρηση των Πληθυσμών του Σπιζαετού στην Ανατολική Μεσόγειο» (LIFE17 NAT/GR/000514) στοχεύει στην αντιμετώπιση των πιο κρίσιμων απειλών για τον Σπιζαετό στην Ελλάδα και την Κύπρο, μέσω της εφαρμογής στοχευμένων δράσεων διατήρησης και τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού διεθνούς δικτύου διατήρησης του Σπιζαετού στις χώρες υλοποίησης του Προγράμματος, καθώς και στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Το Πρόγραμμα υλοποιείται από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, την Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία, την Υπηρεσία Θήρας & Πανίδας της Κύπρου, το Τμήμα Δασών Κύπρου και την εταιρεία Περιβαλλοντικών Συμβούλων NCC ΕΠΕ σε 24 περιοχές Natura 2000 στην Ελλάδα και την Κύπρο, για την περίοδο 2018-2023, με τη συνεισφορά του χρηματοδοτικού μέσου LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη συγχρηματοδότηση του Πράσινου Ταμείου.
Σε τροχιά αφανισμού βρίσκεται ένα είδος που άκμαζε παλαιότερα στις ελληνικές θάλασσες, η πίννα,
.jpg)
