Τα πουλιά που ζουν σε αγροτικές περιοχές της Γαλλίας εξαφανίζονται με «ιλιγγιώδη ταχύτητα», ο πληθυσμός των οποίων είναι κατά μέσο όρο μειωμένος κατά 1/3 τα τελευταία 15 χρόνια, ένα φαινόμενο που παρατηρείται συχνά στη δυτική Ευρώπη, προειδοποιεί το Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Γαλλίας.  

Η τάση αυτή εντάθηκε περαιτέρω το 2016 και το 2017, γεγονός που το Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας (MNHN) και το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών (CNRS) αναφέρουν ότι αγγίζει το «επίπεδο στα όρια της οικολογικής καταστροφής».

«Δεν ρισκάρουμε να πούμε ότι οι πρακτικές των γεωργών επιταχύνουν τη μείωση του πληθυσμού των πουλιών αυτών», λέει ο Γκρεγκουάρ Λοίς, αναπληρωτής διευθυντής της ομάδας που επιβλέπει την έρευνα, καθώς παρατηρήθηκε ότι ο πληθυσμός των πουλιών δεν μειώνεται με τον ίδιο ρυθμό σε άλλες περιοχές.

Στις αγροτικές περιοχές είδη όπως η σιταρήθρα (Alauda arvensis), ο θαμνοτσιροβάκος (Sylvia communis) ή ο βλάχος (Emberiza hortulana) τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια μειώθηκαν κατά περίπου 1/3. Μάλιστα, ο πληθυσμός ενός μεταναστευτικού ωδικού πτηνού, της λιβαδοκελάδας (Anthus pratensis), έχει ελαττωθεί κατά 70%.

Μια άλλη μελέτη η οποία διεξάγεται από το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών (CNRS) από το 1995 στην περιοχή Ντε-Σεβρ, κατέδειξε ότι σε 160 ζώνες μίας τυπικής γαλλικής πεδιάδας όπου καλλιεργούνται δημητριακά μέσα σε 23 χρόνια όλα τα είδη πτηνών της περιοχής, όπως η σιταρήθρα και η κοκκινοπέρδικα (Alectoris rufa), είδαν τον πληθυσμό τους να συρρικνώνεται δραματικά ενδεχομένως εξαιτίας της «εξαφάνισης των εντόμων» από τα νέας γενιάς εντομοκτόνα που χρησιμοποιούν οι γεωργοί.

Αυτή η μαζική εξαφάνιση συνέπεσε με την εντατικοποίηση των γεωργικών μεθόδων κατά τα τελευταία 25 χρόνια, ιδιαίτερα την περίοδο 2008-2009 με το τέλος της αγρανάπαυσης που επέβαλε η Κοινή Αγροτική Πολιτική, τη ραγδαία αύξηση των τιμών του σιταριού, την επαναφορά της τροπολογίας για την ποσότητα νιτρικών που επέτρεπε να περιέχει το υψηλού πρωτεϊνικού περιεχομένου σιτάρι, και η γενίκευση της χρήσης των νεονικοτινοειδών εντομοκτόνων.

Ο κύριος ένοχος, σύμφωνα με τις εικασίες των ερευνητών, είναι η εκτεταμένη χρήση παρασιτοκτόνων σε αχανείς εκτάσεις μονοκαλλιεργειών, όπως είναι το σιτάρι και το καλαμπόκι. Το πρόβλημα δεν είναι ότι τα πτηνά δηλητηριάζονται, αλλά ότι τα έντομα, με τα οποία τρέφονται τα πτηνά, έχουν εξαφανιστεί. «Δεν έχουν μείνει σχεδόν καθόλου έντομα, αυτό είναι το πρώτιστο πρόβλημα», δήλωσε ο Βινσέν Μπρετανιόλ, επιστήμονας οικολογίας.

Η πρόσφατη έρευνα έχει υποδείξει παρόμοιες τάσεις σε όλη την Ευρώπη, με τους υπολογισμούς να εκτιμούν πως τα ιπτάμενα έντομα έχουν μειωθεί κατά 80% και ότι οι πληθυσμοί πτηνών έχουν ελαττωθεί κατά 400 εκατομμύρια σε 30 χρόνια.

«Το ιδιαιτέρως ανησυχητικό εύρημα αφορά τη διαπίστωση πως όλα τα πτηνά σε μια αγροτική περιοχή μειώνονται με τον ίδιο ρυθμό, ακόμα και πτηνά που ζουν σε διαφορετικές περιοχές. Αυτό δείχνει πως η συνολική ποιότητα του αγροτικού οικοσυστήματος χειροτερεύει», δήλωσε ο Μπρετανιόλ.

«Η κατάσταση είναι καταστροφική», δήλωσε ο Μπενουά Φοντέν, βιολόγος διατήρησης στο Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Γαλλίας, που συμμετείχε ενεργά στη διεξαγωγή μιας εκ των σχετικών ερευνών και πρόσθεσε πως «η επαρχία κοντεύει να γίνει μία πραγματική έρημος». Κατά τον Φοντέν, «σε περίπτωση που η κατάσταση είναι ακόμη αναστρέψιμη, όλα τα εμπλεκόμενα μέρη στον αγροτικό τομέα θα πρέπει να εργαστούν μαζί για να αλλάξουν τις πρακτικές».