Ο Κορινθιακός κόλπος εκτείνεται ανατολικά του Πατραϊκού κόλπου μέχρι τον Ισθμό της Κορίνθου στα δυτικά. Το μήκος του κόλπου είναι 129 km και είναι συνδεδεμένος με το Αιγαίο μέσω του καναλιού της Κορίνθου που περατώθηκε το1893. Το μέγιστο βάθος είναι περίπου 950 m. Για τον Κορινθιακό κόλπο δεν έχουμε πολλά επιστημονικά δεδομένα. Την περίοδο 2004-5 ήταν η πρώτη φορά που έγιναν συστηματικές μετρήσεις στην περιοχή από ΕΛΚΕΘΕ-Πανεπιστήμιο Αθηνών στο πλαίσιο του MED-POL.

 

Στην παραλιακή ζώνη του Κορινθιακού, υπάρχουν σημαντικές καλλιέργειες, που αποστραγγίζονται στη θάλασσα συμβάλλοντας στη ρύπανση των νερών. Κυριαρχούσες καλλιέργειες είναι τα εσπεριδοειδή (58.000 περίπου στρέμματα), οι ελιές (90.000 περίπου στρέμματα) και τα αμπέλια (40.000 περίπου στρέμματα). Εντατικές καλλιέργειες υπάρχουν σε όλη την παραλιακή ζώνη από την Κόρινθο μέχρι το Κιάτο όπου λειτουργούν οργανωμένα αρδευτικά δίκτυα (συνολικής έκτασης 100.000 περίπου στρεμμάτων). Οι εντατικές καλλιέργειες συμβάλλουν στην επιβάρυνση των νερών με φυτοφάρμακα και λιπάσματα, που καταλήγουν στους υδάτινους αποδέκτες κυρίως κατά τη διάρκεια βροχοπτώσεων.

Όσον αφορά τα λιπάσματα, οι κύριοι παράγοντες ρύπανσης των νερών είναι το άζωτο και ο φώσφορος που μπορούν να προκαλέσουν φαινόμενα ευτροφισμού στα επιφανειακά νερά και να υποβαθμίσουν τα υπόγεια νερά. Ειδικότερα για τις κυριαρχούσες καλλιέργειες του κόλπου (άμπελος, εσπεριδοειδή και ελιές) η λίπανση είναι κυρίως αζωτούχος.

Είναι φανερό ότι υπάρχει τόσο χωρική όσο και χρονική διαφοροποίηση των θρεπτικών αλάτων στον Κορινθιακό κόλπο. Είναι εμφανές ότι τα βαθιά νερά του Κορινθιακού κόλπου είναι πλούσια σε νιτρικά άλατα και το ίδιο συμβαίνει και για τα πυριτικά άλατα, γεγονός που μαρτυρεί την έντονη βιολογική δραστηριότητα στην περιοχή..

 

Οι οικισμοί της περιοχής όσο του βόρειου όσο και του νότιου Κορινθιακού χαρακτηρίζονται ως προς τη διάθεση των αστικών αποβλήτων τους, από βόθρους, οι οποίοι σε περιόδους αιχμής (ιδιαίτερα στους παραλιακούς οικισμούς) υπερφορτώνονται, επηρεάζοντας δυσμενώς την ποιότητα του υψηλού σχετικά υδροφόρου ορίζοντα και ακόμα χειρότερα υπερχειλίζουν στο μέτωπο της παραλίας με αποτέλεσμα την επιφανειακή διαφυγή των λυμάτων προς τη θάλασσα και τη σοβαρή ρύπανση των γειτονικών περιοχών.

Γενικά τα αποχετευτικά δίκτυα δεν είναι πλήρη και οι υπάρχοντες βιολογικοί καθαρισμοί δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι δουλεύουν καλά αφού δεν υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου.

Το πρόβλημα της διάθεσης των λυμάτων εντείνεται και από το γεγονός ότι σε πολλούς οικισμούς της περιοχής επέμβασης έχει αναπτυχθεί σημαντικά η παραθεριστική κατοικία ή ο ξενοδοχειακός τομέας.

Γενικά υψηλές εμφανίζονται και οι τιμές του οργανικού άνθρακα των ιζημάτων ιδιαίτερα κοντά στην ακτή.

 

Στον Νομό Κορινθίας η διάθεση των απορριμμάτων χαρακτηρίζεται προβληματική. Συγκεκριμένα η μέθοδος της υγειονομικής ταφής εφαρμόζεται μόνο στο Δήμο της Κορίνθου κι εκεί όχι ικανοποιητικά. Ο Δήμος Λουτρακίου επιχειρεί μία απλή ανάμικτη με χώματα και μπάζα. Ο Δήμος Ξυλοκάστρου επιχειρεί επίσης την οργάνωση χώρου υγειονομικής τάσης που όμως λειτουργεί υποτυπωδώς. Οι κάτοικοι των οικισμών που δεν έχουν πρόγραμμα συλλογής και μεταφοράς εφαρμόζουν την ανεξέλεγκτη ρίψη στα πρανή των δρόμων, στα χωράφια, σης ρεματιές στους γύρω χώρους των Κοινοτήτων τους και με προσωπική τους ευθύνη. Οι παραπάνω αναφερόμενοι τρόποι διάθεσης των στερεών απορριμμάτων δημιουργούν σοβαρούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία και συμβάλλουν οπωσδήποτε σημαντικά στη ρύπανση του περιβάλλοντος. Συγκεκριμένα, τον χειμώνα τα νερά των βροχοπτώσεων που γεμίζουν τους χείμαρρους και τα ποτάμια παρασύρουν τα σκουπίδια από τις ρεματιές και τις χαράδρες στην παραλία, με αποτέλεσμα ο Κορινθιακός σ' όλο το μήκος του Ν. Κορινθίας να πλημμυρίζει από αυτά. Επιπλέον, υποβάθμιση της ποιότητας των υπόγειων νερών θεωρείται πιθανή.

 

Στο Νομό Κορινθίας, πρόβλημα δημιουργούν τα στερεά απόβλητα των πτηνοτροφείων, η λάσπη των βιολογικών καθαρισμών των σταφιδοεργοστασίων, τα απόβλητα των μύλων των δημητριακών. Πάντως η έκταση του προβλήματος αυτού είναι αρκετά περιορισμένη και ο όγκος των βιομηχανικών καταλοίπων που οδηγούνται στους χώρους διάθεσης δεν είναι καθορισμένος και ούτε γίνεται με καθορισμένη συχνότητα.

 

 

Η ερυθρά ιλύς προκύπτει ως στερεό απόβλητο κατά τη διαδικασία παραγωγής αλουμινίου από βωξίτη. Η έκχυση της στο θαλάσσιο περιβάλλον του κόλπου της Αντίκυρας, από τις εγκαταστάσεις του εργοστάσιου παραγωγής αλουμινίου της «ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε» συντελείται από δύο υποθαλάσσιους αγωγούς οι οποίοι απολήγουν σε βάθος νερού 120m. Στις εγκαταστάσεις της «ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε» παράγονται 1,06 τόνοι ερυθράς ιλύος ανά τόνο παραγομένου αλουμινίου, η δε ετήσια παραγωγή ερυθράς ιλύος ανέρχεται σε 503 τόνους.

 

Η σύνθεση των πληροφοριών που προέκυψαν από τη μελέτη του Πανεπιστημίου Πατρών (Παπαθεοδώρου 1999) έδειξε ότι η ερυθρά ιλύς καλύπτει ένα σημαντικό τμήμα του πυθμένα του κόλπου της  Αντίκυρας  και του κεντρικού Κορινθιακού Κόλπου. Το επιφανειακό στρώμα της ερυθράς ιλύος επεκτείνεται σε ΝΔ-ική διεύθυνση μέχρι ένα βάθος 200 m, .Συνολικά η ερυθρά ιλύς με τη μορφή σαφούς επιφανειακού στρώματος καλύπτει τον πυθμένα του κόλπου της  Αντίκυρας  και της λεκάνης του Κορινθιακού κόλπου σε μια έκταση περίπου 30 Km². Ίχνη ερυθράς ιλύος με τη μορφή απλού διαποτισμού φυσικών ιζημάτων διαπιστώθηκαν σε περιοχή πυθμένα έκτασης 79 Km².

 

Οι χημικές αναλύσεις που εκτελέστηκαν σε δείγματα ερυθράς ιλύος από τις αποθέσεις της στον κόλπο της  Αντίκυρας  και την κεντρική λεκάνη του Κορινθιακού  έδειξαν ότι :Οι αποθέσεις της ερυθράς ιλύος χαρακτηρίζονται από υψηλές συγκεντρώσεις Fe₂O₃, TiO₂, Cr₂O₃, Ni, Co και Pb, σε αντίθεση με τα φυσικά ιζήματα του κόλπου της  Αντίκυρας  και της κεντρικής λεκάνης του Κορινθιακού, τα οποία παρουσιάζουν αξιοσημείωτα χαμηλότερα συγκεντρώσεις των προαναφερθέντων μετάλλων αλλά σαφώς υψηλότερες συγκεντρώσεις Mn, Zn και Cu από αυτές της ερυθράς ιλύος.

 

Η κύρια μάζα απόθεσης της ερυθράς ιλύος συγκεντρώνεται στο σημείο έκχυσης των αγωγών όπου δημιουργεί ένα ύβωμα. Αυτό είναι και το σημείο εκκίνησης και εξάπλωσης της ερυθράς ιλύος στον πυθμένα του Κορινθιακού κόλπου, με έναν τύπο κατολίσθησης που ονομάζεται «λασποροή». Η  εξάπλωση της δεν είναι συνεχής αλλά επεισοδιακή, όπως συμπεραίνεται από τα αλλεπάλληλα στρώματα ιλύος στον πυθμένα της κεντρικής λεκάνης.

 

Τα βαρέα μέταλλα στον Κορινθιακό κόλπο μπορούν να χωριστούν σε δύο ομάδες ανάλογα με το πωs  κατανέμονται και με το αν συνδέονται ή όχι με την ερυθρά ιλύ. Η πρώτη περιλαμβάνει τον Cu, Zn και Mn και η δεύτερη τα Fe, Cr, Ni, Pb και Al. H πρώτη ομάδα μετάλλων έχει μία τάση μείωσης από τις νότιες ακτές προς την κεντρική λεκάνη και η δεύτερη από τα βόρεια (κόλπος Αντίκυρας) προς την κεντρική λεκάνη.

 

Με εξαίρεση τον μόλυβδο, τα βαρέα μέταλλα στο θαλασσινό νερό εμφανίζουν τις υψηλότερες τιμές τους στον σταθμό του Αιγίου και ακολουθεί το βαθύ σημείο του κόλπου. Ο μόλυβδος εμφανίζει μεγάλες τιμές στα Αντίκυρα. Οι τιμές των βαρέων μετάλλων που μετρήθηκαν στην παρούσα μελέτη είναι μικρότερες από εκείνες που ορίζονται από την Ευρωπαϊκή και την Ελληνική νομοθεσία (για το Cd, τον Pb και τον Hg).

 

Γενικά όσο πιο ισχυρά είναι συνδεδεμένο ένα μέταλλο στο ίζημα, τόσο μικρότερη κινητικότητα εμφανίζει και συνεπώς η πιθανότητα να περάσει στην τροφική αλυσίδα ή σε άλλους βιοχημικούς μηχανισμούς  και να καταλήξει στον άνθρωπο είναι μικρότερη. Στον Κορινθιακό η κινητικότητα των μετάλλων Cu, Zn, Mn, Cd, Pb και κατά συνέπεια η οικολογική επικινδυνότητα στην περιοχή είναι πολύ μεγάλη

 

Δεν υπάρχει επίδραση μεταξύ Κορινθιακού κόλπου και Πατραϊκού ή Σαρωνικού λόγω του ότι, όπως φαίνεται και από μελέτες που έγιναν από το εργαστήριο ωκεανογραφίας του τμήματος Γεωλογίας  του Πανεπιστημίου Πατρών, δεν υπάρχει μεταφορά ιζημάτων μεταξύ των γειτνιαζόντων κόλπων.

 

Η στήλη του νερού φαίνεται να είναι καλά οξυγονωμένη, όλο το έτος, και έτσι δεν έχουμε συνθήκες ανοξίας οι οποίες να επηρεάζουν τα οικοσυστήματα αλά και τις συγκεντρώσεις των μετάλλων στο ίζημα.

 

 

Η ρύπανση στην περιοχή έχει μειωθεί συγκρίνοντας με το 1983 ίσως λόγω καλύτερης διαχείρισης των αποβλήτων. Το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στην χρήση των αποβλήτων σε άλλες μορφές βιομηχανίας.

 

Οι συγκεντρώσεις των συνολικών πετρελαϊκών υδρογονανθράκων στο θαλασσινό νερό ήταν και στις δύο δειγματοληψίες και σε όλους τους σταθμούς μικρότερες από 0.5 ppb σε ισοδύναμα χρυσενίου. Επίσης οι συγκεντρώσεις των υδρογονανθράκων στα επιφανειακά ιζήματα του Κορινθιακού θεωρούνται μικρές Οι τιμές αυτές θεωρούνται φυσιολογικές και δείχνουν ότι δεν υπάρχει πρόβλημα ρύπανσης από πετρελαιοειδή στην περιοχή.  Αντίθετα, μεγάλες συγκεντρώσεις πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων βρέθηκαν στον κόλπο Αντίκυρας, ο οποίος φαίνεται να δέχεται μεγάλη επιβάρυνση προφανώς από κάποια τοπική πηγή ρύπανσης.

 

Οι συγκεντρώσεις όλων των ορχανοχλωριωμένων ενώσεων τόσο στα νερά όσο και στους ιστούς ψαριών είναι ιδιαίτερα μικρές. σε όλους τους σταθμούς δείχνοντας ότι δεν υπάρχει επιβάρυνση από τις ενώσεις αυτές. Οι συγκεντρώσεις των οργανοχλωριωμένων ενώσεων στα μύδια του Κορινθιακού μπορούν να θεωρηθούν μικρές και σε γενικές γραμμές μικρότερες από αυτές του Σαρωνικού κόλπου.

 

Οι συγκεντρώσεις των υδρογονανθράκων σε ιστούς μυδιών βρέθηκαν  σχετικά αυξημένες και δείχνοντας μέτρια επιβάρυνση από πετρελαιοειδή. Δεν υπάρχουν παλαιότερα δεδομένα από την περιοχή και επομένως δεν μπορούν να γίνουν συγκρίσεις.

 

 

Οι συγκεντρώσεις τόσο των αλειφατικών όσο και των πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων είναι σχετικά αυξημένες και δείχνουν μέτρια επιβάρυνση τόσο από πετρελαιοειδή όσο και από ΠΑΥ. Δεν υπάρχουν παλαιότερα δεδομένα από την περιοχή και επομένως δεν μπορούν να γίνουν συγκρίσεις.

 

 

 

ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ  - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

(για όλη την Ελλάδα)

 

      H εξέταση των αποτελεσμάτων του προγράμματος παρακολούθησης ποιότητας του Ελληνικού θαλασσίου περιβάλλοντος για την διετία 2004-2005 και η συσχέτιση τους με τα αποτελέσματα παλαιότερων περιόδων του προγράμματος ( το οποίο δεν διεξήχθη την περίοδο 2000-2004) έδειξε ότι γενικά το ελληνικό θαλάσσιο περιβάλλον βρίσκεται σε ικανοποιητική κατάσταση.           Αυτή η γενική εικόνα προέρχεται από την μελέτη περιοχών οι οποίες καλύπτουν μικρό μόνο μέρος της τεράστιας ελληνικής ακτογραμμής, αλλά είναι εκείνες που θεωρούνται ως οι περισσότερο επίφοβες στην εμφάνιση σοβαρών περιβαλλοντικών προβλημάτων καθώς επηρεάζονται περισσότερο από ανθρωπογενείς δράσεις διαφόρων τύπων (αστικές βιομηχανικές, αγροτικές κλπ) και έτσι έχουν προτεραιότητα στον περιβαλλοντικό έλεγχο. Βέβαια σε ένα τόσο πολύπλοκο σύστημα όπως οι ελληνικές θάλασσες δεν είναι δυνατόν να απουσιάζουν τα περιβαλλοντικά προβλήματα που κατά βάση προέρχονται από κακή ή ανύπαρκτη περιβαλλοντική διαχείριση και εμφανίζονται στις περιοχές που συγκεντρώνουν την μεγαλύτερη πληθυσμιακή πυκνότητα και συνεπώς τις περισσότερες ρυπογόνες δραστηριότητες.

      Το πρόγραμμα παρακολούθησης ποιότητας του Ελληνικού θαλασσίου περιβάλλοντος επισήμανε μια σειρά από τέτοια προβλήματα τα περισσότερα από οποία εμφανίζονταν και σε προηγούμενες περιόδους του προγράμματος, πράγμα το οποίο δείχνει ότι δεν αντιμετωπίστηκαν αποτελεσματικά. Τα περισσότερα από αυτά είναι τοπικής σημασίας αλλά επηρεάζουν σημαντικές περιοχές και δείχνουν σταθερότητα στην εμφάνιση τους. Οι τάσεις που εντοπίστηκαν, όπου ήταν δυνατόν, δεν δείχνουν γρήγορο ρυθμό οικολογικής υποβάθμισης αλλά υποδεικνύουν την αναγκαιότητα για γρήγορη λήψη και εφαρμογή κατάλληλων μέτρων και σχεδιασμό σωστής περιβαλλοντικής πολιτικής.

 

• Προβλήματα εμφάνισης ευτροφικών φαινομένων που συνδέονται με αυξημένη εισροή στη θάλασσα ενώσεων αζώτου και φωσφόρου εντοπίστηκαν στις εκβολές ποταμών τόσο μεγάλων, όπως ο Αξιός, όσο και μικρότερων όπως ο Ιναχος. Επίσης κοντά στην έξοδο επεξεργασμένων λυμάτων από μονάδες βιολογικών καθαρισμών (όχι συστηματικά). Ο Θερμαϊκός, ο κόλπος της Ελευσίνας, ο Αργολικός  είναι οι περιοχές που φάνηκε να επηρεάζονται περισσότερο, χωρίς όμως να εμφανιστούν έντονα ευτροφικά φαινόμενα (red tides). Είναι προφανές ότι για να βελτιωθεί η κατάσταση στον τομέα αυτό πρέπει:
• Να οργανωθεί η παρακολούθηση των νερών όλων των ποταμών της χώρας, αλλά και των στραγγιστικών καναλιών που καταλήγουν στη θάλασσα.
• Να ελέγχεται συστηματικά η καλή λειτουργία των διαφόρων μονάδων καθαρισμού αστικών η βιομηχανικών λυμάτων και να εγκατασταθούν τέτοιες μονάδες όπου δεν υπάρχουν.
• Να μειωθεί η χρήση λιπασμάτων στις γεωργικές καλλιέργειες
• Να σχεδιαστεί προσεκτικά η τουριστική ανάπτυξη
• Να σχεδιαστεί η χωροθέτηση των ιχθυοκαλλιεργειών
• Να παρακολουθούνται και άλλες επικίνδυνες περιοχές, όπως ο Μαλιακός κόλπος, ο Αμβρακικός κόλπος κλπ

 

• Προβλήματα σχετικά με αυξημένες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων σε εμφανίστηκαν όπως πάντα σε κόλπο Ελευσίνας και Θερμαϊκό κόλπο αλλά και σε άλλες περιοχές με βιομηχανικές δραστηριότητες όπως ο κόλπος της Καβάλας και ο Κορινθιακός.. Βιοσυσσώρευση μετάλλων και αυξημένο οικολογικό stress παρουσιάστηκε σε μύδια, έστω και όχι σε ανησυχητικό επίπεδο, όπως και στις κουτσομούρες. Μολονότι σε καμιά περίπτωση οι συγκεντρώσεις δεν έφτασαν σε τοξικά επίπεδα, για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που συνδέονται με την ρύπανση από βαρέα μέταλλα πρέπει :
• Να ελέγχονται συστηματικά οι παράκτιες βιομηχανικές μονάδες και τα λιμάνια
• Να συμπεριληφθούν πάλι και τα διαλυτά βαρέα μέταλλα στον περιβαλλοντικό έλεγχο
• Να ελέγχονται επικίνδυνα στοιχεία όπως ο υδράργυρος και το αρσενικό
• Να περιληφθούν στο πρόγραμμα περιοχές με βιομηχανική δράση όπως ο Ευβοϊκός

 

• Λιγότερα ήταν τα προβλήματα που εντοπίστηκαν σχετικά με οργανικούς ρύπους και ιδιαίτερα πετρελαϊκούς υδρογονάνθρακες. Και αυτοί ήταν τοπικά αυξημένοι κυρίως κοντά σε λιμάνια και στα διυλιστήρια αλλά όχι σε επικίνδυνα επίπεδα. Επίσης κάποιες τάσεις βιοσυσσώρευσς οργανοχλωριωμένων ενώσεων και τοξικών επιδράσεών τους σε οργανισμούς, κυρίως μύδια, παρατηρήθηκαν επίσης .Βέβαια όσον αφορά τα πετρελαιοειδή ένα σημαντικό θέμα είναι η πρόληψη ατυχημάτων και η αντιμετώπιση πετρελαιοκηλίδων, αλλά αυτό δεν αφορά το περιβαλλοντικό έλεγχο.Για την αντιμετώπιση της οργανικής ρύπανσης πρέπει :
• Να ελέγχονται συστηματικά οι παράκτιες βιομηχανίες και ιδιαίτερα τα διυλιστήρια.
• Να βελτιωθούν οι λιμενικές εγκαταστάσεις και οι λιμενικές υπηρεσίες .
• Να αυξηθεί η αστυνόμευση της ναυσιπλοϊας
• Να αναπτυχθούν εργαστήρια ελέγχου τοξικών ουσιών σε εδώδιμους οργανισμους για την προστασία των καταναλωτών

 

Προτάσεις για τη βελτίωση του προγράμματος παρακολούθησης του Ελληνικού θαλάσσιου περιβάλλοντος:

• Η εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων για την ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος διασφαλίζεται μέσω μακροχρόνιας παρακολούθησης καταλλήλων και διεθνώς καθιερωμένων δεικτών. Κατά συνέπεια, το πρόγραμμα παρακολούθησης του Ελληνικού θαλάσσιου περιβάλλοντος πρέπει να είναι συνεχές και να επιχορηγείται με απλουστευμένες διαδικασίες χρηματοδότησης από το ΥΠΕΧΩΔΕ, όταν η διεκπεραίωσή του αναλαμβάνεται από Πανεπιστημιακά και Ερευνητικά Ιδρύματα.
• Η χρηματοδότηση πρέπει να είναι επαρκής και να καλύπτει την αμοιβή μόνιμου επιστημονικού και τεχνικού προσωπικού, καθώς και ανάγκες βελτίωσης του επιστημονικού εξοπλισμού.
• Να συμπεριληφθούν και άλλες περιοχές (π.χ. Αμβρακικός Ευβοϊκός, Μαλιακός) στον περιβαλλοντικό έλεγχο.
• Να συμπεριληφθούν και άλλες σημειακές πηγές ρύπανσης στον περιβαλλοντικό έλεγχο (π.χ. ποτάμια-Αχελώος, Λούρος Πηνειός κλπ, Βιομηχανίες –Λαρκο, Αλουμίνιο, Τσιμέντα κλπ)
• Να συμπεριληφθούν και άλλες παράμετροι στον περιβαλλοντικό έλεγχο (μέταλλα όπως υδράργυρος στα νερά, πυρίτιο, φυτοφάρμακα, ουσίες φαρμακευτικής προέλευσης, οργανοκασσιτερικά κλπ)
• Να μελετηθούν καθαρές περιοχές ώστε να δημιουργηθεί μια βάση δεδομένων για τιμές υποβάθρου
• Να ενισχυθεί η μελέτη ανοικτών και βαθιών θαλάσσιων περιοχών
• Να συμπεριληφθεί και το πρόβλημα των σκουπιδιών.
• Να πυκνώσει η χρονική συχνότητα διεξαγωγής του ελέγχου
• Να ενισχυθεί η μελέτη της αερομεταφερόμενης ρύπανσης
• Να προστεθούν παράμετροι που συνδέονται με το φαινόμενο θερμοκηπίου και την παγκόσμια κλιματική αλλαγή
• Τα συμπεράσματα των αναλυτικών μετρήσεων πρέπει να αξιολογούνται περαιτέρω και να αποτελούν τη βάση ανάληψης μέτρων διαχείρισης του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

 

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Το πρόγραμμα ελέγχου ποιότητας θαλάσσιο περιβάλλοντος δεν διεξήχθη το 2006, το 2007 και το 2008, και το μέλλον του είναι άγνωστο μολονότι αποτελεί συμβατική υποχρέωση της χώρας μας από την συμμετοχή της στο πρόγραμμα MED-POL ή έδρα του οποίου βρίσκεται στην Αθήνα,,,,

Προφανώς το ΥΠΕΧΩΔΕ δεν θεωρεί μια διαδικασία παρακολούθησης της κατάστασης των Ελληνικών θαλασσών σημαντική, αφού δεν προτίθεται να χρησιμοποιήσει τα αποτελέσματά της…

 

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

 

Το Μεσογειακό Σχέδιο Δράσης (ΜΑΡ) αποτελεί βασική συνιστώσα του Προγράμματος Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) και έχει ως γνώμονα  την εκτίμηση της κατάστασης του θαλασσίου περιβάλλοντος της Μεσογείου.

Το Μεσογειακό Σχέδιο Δράσης έχει ως νομική βάση τη Σύμβαση της Βαρκελώνης (1976) και στο πλαίσιο του διεξάγεται το Πρόγραμμα MED POL που αποβλέπει στη συστηματική παρακολούθηση της ρύπανσης (monitoring).

Στην Ελλάδα για τα έτη 2004 και 2005 υλοποιήθηκε από το Δίκτυο Εργαστηρίων Παρακολούθησης Ποιότητας Περιβάλλοντος Ελληνικών Θαλασσών.

 

Ονομασία δραστηριότητας

ΕΛΛΑΣ - MED POL MONITORING PROGRAMME 2004-2005,

Κοινοπραξία: ΔΕΠΠΠΕΘ (Δίκτυο Εργαστηρίων Παρακολούθησης Ποιότητας Περιβάλλοντος Ελληνικών Θαλασσών), που αποτελείται από 17 συνεργαζόμενα εργαστήρια Πανεπιστημίων και Ερευνητικών Ινστιτούτων

 

Συντονισμός προγράμματος

Καθηγητής Μιχαήλ Σκούλλος

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ, Εργαστήριο Χημείας Περιβάλλοντος

Πανεπιστημιούπολη, Ζωγράφου, 157 71

Tel: 0030 210 7274274, 0030 210 7274269, Fax: 0030 210 7274269

e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Συμμετέχοντα ιδρύματα και εργαστήρια

 

Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών

Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ»

Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Χημείας, Εργαστήριο Χημείας Περιβάλλοντος

Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Φυσικής, Εργαστήριο Μετεωρολογίας

Πανεπιστήμιο Πατρών, Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Γεωχημείας

Πανεπιστήμιο Πατρών, Εργαστήριο Βιολογικής Χημείας

Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Hydraulics and Hydraulic Works

Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας

Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Εργαστήριο Οικολογίας και Περιβαλλοντικής Προστασίας

Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τομέας Γενετικής Ανάπτυξης και Μοριακής Βιολογίας

Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Περιβαλλοντικών Σπουδών

Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Επιστήμης της Θάλασσας

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Γεωργίας

Δημόσια Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Βόλου

 

Γεωγραφική κάλυψη:

 

Θαλάσσιες περιοχές της Ελλάδος: ΣΑΡΩΝΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ, ΠΑΤΡΑΪΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ, ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ – ΘΡΑΚΗ, ΚΡΗΤΗ, ΝΗΣΟΣ ΛΕΣΒΟΣ, ΝΗΣΟΣ ΡΟΔΟΣ

 

 

 

Περιγραφή των δράσεων

 

Τα 17 εργαστήρια των ανωτέρω αναφερομένων ιδρυμάτων συμμετείχαν για τα έτη 2004 – 2005 στο συγκεκριμένο πρόγραμμα περιβαλλοντικού ελέγχου που επανενεργοποιήθηκε από το Ελληνικό Υπουργείο Περιβάλλοντος μετά από παύση της λειτουργίας του για 4 χρόνια (2000 – 2003).

Τύποι σταθμών: Σταθμοί οστρακοειδών, χερσαίες πηγές ρύπανσης (ποτάμια και εκροές), σταθμοί υψηλού κινδύνου, πιλοτικοί σταθμοί αερομεταφερόμενης ρύπανσης.

 

Περιγραφή σταθμών ανά θαλάσσια περιοχή:

 

ΣΑΡΟΝΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ (GRE1)

Συμβατικός έλεγχος (ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ – ΒΙΟΜΑΖΑ): 1 σταθμός οστρακοειδών (ΝΕΡΟ), 4 χερσαίες πηγές ρύπανσης (ΝΕΡΟ), 9 σταθμοί υψηλού κινδύνου (8 ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ, 1 ΒΙΟΜΑΖΑ), 11 παράκτιοι και σταθμοί αναφοράς (7 ΝΕΡΟ-ΙΖΗΜΑ, 4 ΒΙΟΜΑΖΑ), 4 σταθμοί βιοπαρακολούθησης

Έλεγχος τάσεων (ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ – ΒΙΟΜΑΖΑ): 3 σταθμοί υψηλού κινδύνου (ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ – ΒΙΟΜΑΖΑ), 4 παράκτιοι και σταθμοί αναφοράς (ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ – ΒΙΟΜΑΖΑ)

 

ΠΑΤΡΑΪΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ (GRE2)

Συμβατικός έλεγχος (ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ – ΒΙΟΜΑΖΑ): 4  χερσαίες πηγές ρύπανσης (εκροές-ΝΕΡΟ), 3 σταθμοί υψηλού κινδύνου (ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ), 5 παράκτιοι και σταθμοί αναφοράς (4 ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ , 1 ΒΙΟΜΑΖΑ), 2 σταθμοί βιοπαρακολούθησης

 

ΘΕΡΜΑΪΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ (GRE3)

Συμβατικός έλεγχος (ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ – ΒΙΟΜΑΖΑ): 4 σταθμοί οστρακοειδών (ΝΕΡΟ), 7 χερσαίες πηγές ρύπανσης (εκροές-ΝΕΡΟ), 11 σταθμοί υψηλού κινδύνου (8 ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ /1 ΒΙΟΜΑΖΑ), 10 παράκτιοι και σταθμοί αναφοράς (8 ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ, 2 ΒΙΟΜΑΖΑ), 5 σταθμοί βιοπαρακολούθησης

 

ΚΡΗΤΗ (GRE4)

Συμβατικός έλεγχος (ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ – ΒΙΟΜΑΖΑ): 4 χερσαίες πηγές ρύπανσης (εκροές-ΝΕΡΟ), 3 σταθμοί υψηλού κινδύνου (ΝΕΡΟ-ΙΖΗΜΑ), 6 παράκτιοι και σταθμοί αναφοράς (4 ΝΕΡΟ-ΙΖΗΜΑ, 2 ΒΙΟΜΑΖΑ)

 

ΝΗΣΟΣ ΛΕΣΒΟΣ (GRE5)

Συμβατικός έλεγχος (ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ – ΒΙΟΜΑΖΑ): 1 χερσαία πηγή ρύπανσης (εκροές-ΝΕΡΟ), 1 σταθμός υψηλού κινδύνου (ΝΕΡΟ-ΙΖΗΜΑ), 4 παράκτιοι και σταθμοί αναφοράς (3 ΝΕΡΟ-ΙΖΗΜΑ, 1 ΒΙΟΜΑΖΑ)

 

ΝΗΣΟΣ ΡΟΔΟΣ (GRE6)

Συμβατικός έλεγχος (ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ – ΒΙΟΜΑΖΑ): 1 χερσαία πηγή ρύπανσης (εκροές-ΝΕΡΟ), 6 παράκτιοι και σταθμοί αναφοράς (5 ΝΕΡΟ-ΙΖΗΜΑ, 1 ΒΙΟΜΑΖΑ)

Έλεγχος τάσεων (ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ – ΒΙΟΜΑΖΑ): 3 παράκτιοι και σταθμοί αναφοράς (2 ΝΕΡΟ-ΙΖΗΜΑ, 1 ΒΙΟΜΑΖΑ)

 

ΠΑΓΑΣΗΤΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ (GRE8)

Συμβατικός έλεγχος (ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ – ΒΙΟΜΑΖΑ): 3 σταθμοί υψηλού κινδύνου (ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ), 6 παράκτιοι και σταθμοί αναφοράς (5 ΝΕΡΟ-ΙΖΗΜΑ, 1 ΒΙΟΜΑΖΑ),

Έλεγχος τάσεων (ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ – ΒΙΟΜΑΖΑ): 2 σταθμοί υψηλού κινδύνου (ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ – ΒΙΟΜΑΖΑ), 2 παράκτιοι και σταθμοί αναφοράς (1 ΝΕΡΟ-ΙΖΗΜΑ, 1 ΒΙΟΜΑΖΑ)

 

ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ (GRE9)

Συμβατικός έλεγχος (ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ – ΒΙΟΜΑΖΑ): 10 παράκτιοι και σταθμοί αναφοράς (6 ΝΕΡΟ-ΙΖΗΜΑ, 4 ΒΙΟΜΑΖΑ),

Έλεγχος τάσεων (ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ – ΒΙΟΜΑΖΑ): 6 παράκτιοι και σταθμοί αναφοράς (3 ΝΕΡΟ-ΙΖΗΜΑ, 3 ΒΙΟΜΑΖΑ)

 

ΑΡΓΟΛΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ (GRE10)

Συμβατικός έλεγχος (ΝΕΡΟ – ΙΖΗΜΑ – ΒΙΟΜΑΖΑ): 3 χερσαίες πηγές ρύπανσης (εκροές-ΝΕΡΟ), 5 παράκτιοι και σταθμοί αναφοράς (4 ΝΕΡΟ-ΙΖΗΜΑ, 1 ΒΙΟΜΑΖΑ)

 

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ

 

ΘΑΛΑΣΣΙΝΟ ΝΕΡΟ

            Φυσικοχημικές:(Θερμοκρασία, Αλατότητα, Διαλυμένο οξυγόνο, Πυκνότητα)

            Χλωροφύλλη-a

            Θρεπτικά: (Νιτρικά, Νιτρώδη, Αμμωνία, Φωσφορικά, Πυριτικά)

            Οργανικοί ρύποι: (Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες-GRE1, φαινόλες-GRE8)

            Βακτηριακοί δείκτες: (TC, FC, FS, EC-GRE3)

 

ΙΖΗΜΑ

            Ανθρακικό ασβέστιο, Ολικός οργανικός άνθρακας, σίδηρος

            Ιχνημέταλλα:(Cd, Cr, Cu, Hg, Mn, Pb, Zn)

            Οργανικοί ρύποι:

(Πολυαρωματικοί και αλειφατικοί υδρογονάνθρακας, Αλογονωμένοι υδρογονάνθρακες)

 

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΟΣΤΡΑΚΟΕΙΔΩΝ

            Φυσικοχημικές: (Διαλυμένο οξυγόνο, Αλατότητα, pH, Χρώμα)

            TSS

            Θρεπτικά: (Νιτρικά, Νιτρώδη, Αμμωνία, Φωσφορικά, Πυριτικά)

            Ιχνημέταλλα:(Cd, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, Zn)

       Οργανικοί ρύποι: Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακας, Αλογονωμένοι υδρογονάνθρακες

            Βακτηριακοί δείκτες: (FC)

 

BIOTA (Mullus barbatus, Boops boops, Mytilus galloprovincialis)

            Trace metals:(Cd, Cr, Cu, Hg, Mn, Ni, Pb, Zn)

            Organic contaminants:

            (Polyaromatic hydrocarbons, Halogenated hydrocarbons)