Να σταματήσει η περαιτέρω ρύπανση του όρμου της Αντίκυρας Βοιωτίας - Να απορρυπανθεί η περιοχή
Παρακάτω ακολουθεί επιστολή που στάλθηκε από την Οικολογική Κίνηση Αντίκυρας ΄΄Η ΑΡΤΕΜΙΣ΄΄ προς την Ειδική Μόνιμη επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής.
ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΑΝΤΙΚΥΡΑΣ
“Η ΑΡΤΕΜΙΣ”
ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ
Aντίκυρα 10/06/2017
Προς
την Ειδική Μόνιμη Επιτροπή
Προστασίας Περιβάλλοντος της Βουλής
Αξιότιμε Κύριε Πρόεδρε της Επιτροπής
Πριν από πέντε περίπου χρόνια, η Μόνιμη Επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων για την προστασία του περιβάλλοντος είχε συνεδριάσει με το ίδιο ακριβώς θέμα. Τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα εκείνης της συνεδρίασης σε καμία ενέργεια δεν οδήγησαν, καμία απόφαση δεν πάρθηκε, τίποτα δεν εφαρμόσθηκε, με συνέπεια να αντιμετωπίζουμε τώρα δυσεπίλυτα περιβαλλοντικά ζητήματα που αφορούν τον Κορινθιακό Κόλπο, ελπίζοντας ωστόσο να είναι ανατρέψιμα.
Κύριε Πρόεδρε της Επιτροπής,
Είναι αδήριτη η ανάγκη σήμερα, να κατανοήσουμε ό,τι ο Κορινθιακός Κόλπος είναι μια περίκλειστη θάλασσα με ότι αυτό συνεπάγεται: αργή ανανέωση των υδάτινων όγκων του, βιοποικιλότητα με αργούς ρυθμούς αναπαραγωγής, μοναδικοί στο είδος τους θαλάσσιοι οργανισμοί κλπ. Εκτίμησή μας είναι ότι ο Κορινθιακός Κόλπος πρέπει να αντιμετωπιστεί σαν ένα «λιμναίο» και όχι θαλάσσιο περιβάλλον.
Ενόψει της συζήτησης λοιπόν που διεξάγεται στην Επιτροπή για την προστασία του Κορινθιακού Κόλπου, σε μια προσπάθεια να εντοπισθούν τα ανοικτά ζητήματα, οι πιέσεις, οι προκλήσεις αλλά και οι αναγκαίες λύσεις, η Οικολογική Κίνηση Αντίκυρας «Η ΑΡΤΕΜΙΣ», θέλοντας να συμβάλλει σ’ αυτό το διάλογο:
α) έχει αποστέλλει πολλά από τα στοιχεία και τις μελέτες που διαθέτει σχετικά με τη ρύπανση του Όρμου της Αντίκυρας και του ευρύτερου Κορινθιακού Κόλπου εξαιτίας της πολυετούς λειτουργίας της βαριάς βιομηχανίας ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ – όπως και σε προηγούμενο υπόμνημα - καθώς και της συνεχούς λειτουργίας ενός εν δυνάμει ενεργειακού κέντρου του Ομίλου Μυτιληναίος αλλά και
β) προτείνει λύσεις για τη βελτίωση της τραγικής περιβαλλοντικά κατάστασης.
Η Οικολογική Κίνηση Αντίκυρας Η ΑΡΤΕΜΙΣ ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 2007 και είναι Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρία. Βασικός στόχος της είναι η δυναμική αντίδραση στις σχεδιαζόμενες ενεργειακές επενδύσεις και κάθε μορφής παρέμβασης σε περιβαλλοντικά ζητήματα που απειλούν την επιβίωση όλων. Η αντίδραση αυτή απορρέει από το γεγονός ότι μια τόσο περιβαλλοντικά επιβαρυμένη περιοχή δεν αντέχει την εγκατάσταση και άλλων μονάδων. Η ΑΡΤΕΜΙΣ είναι ενεργό μέλος της Ομοσπονδίας Οικολογικών Οργανώσεων του Κορινθιακού Κόλπου Η ΑΛΚΥΩΝ και έχει συνεργασθεί για την εκπόνηση σχετικής μελέτης με τον ΣΠΟΑΚ. (Αποτίμηση περιβαλλοντικών μελετών για την κατασκευή και λειτουργία των θερμοηλεκτρικών σταθμών στην περιοχή του Όρμου Αντίκυρας. Πολυτεχνική Σχολή Πανεπιστημίου Πατρών. Ομάδα αναπληρωτή καθηγητή Δ. Π. Μάργαρη).
Δεδομένων των συνεχών περιβαλλοντικών παραβάσεων, όπως προκύπτουν από τις εκθέσεις των επιθεωρητών περιβάλλοντος της ΕΥΕΠ (2008, 2010 και 2016), από τη επιβολή σχετικών προστίμων, από σχετικές επερωτήσεις στην Βουλή των Ελλήνων, από αποφάσεις των τοπικών κοινωνιών μέσω των δημοτικών και κοινοτικών συμβουλίων αλλά [1] και των αποτελεσμάτων μελετών και τεχνικών εκθέσεων όπως της τεχνικής έκθεσης του ΕΛΚΕΘΕ 2009 (Χατζηανέστη - Αναγνώστου) που σας έχουμε αποστείλει, η πολυετής λειτουργία της ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ Α.Ε. έχει εξαντλήσει τα όρια της περιβαλλοντικής «αντοχής» του τόπου.
Θεωρούμε ότι η περιοχή μας έχει και εξακολουθεί να προσφέρει «μεγάλο μερίδιο» στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας με την πολύχρονη λειτουργία της μεγαλύτερης μεταλλουργικής βιομηχανίας των Βαλκανίων πληρώνοντας όμως και πολύ μεγάλο τίμημα, όπως προκύπτει και από τα αποτελέσματα των μετρήσεων της προαναφερθείσης έρευνας του ΕΛΚΕΘΕ. Σημειώνουμε ότι η έρευνα αυτή είναι η μοναδική που έγινε από ανεξάρτητο φορέα, η μοναδική που βασίστηκε σε πραγματικές επί του πεδίου μετρήσεις και δεν αποτελεί εκτίμηση πιθανών περιβαλλοντικών κινδύνων. Το τίμημα αυτό δεν έχει ακόμη αποτυπωθεί.
Η εγκατάσταση νέων μονάδων υψηλής όχλησης μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με ορυκτά καύσιμα και νέων εργοστασίων παραγωγής αλουμίνας σε ένα οριακά σταθερό περιβαλλοντικά χώρο θα επιφέρει μη ανατρέψιμα αποτελέσματα, οδηγώντας μας σε ακούσια μετανάστευση. Το ανάγλυφο και η μορφολογία του όρμου της Αντίκυρας (περίκλειστου κατά τα 3/4 από τρείς σειρές βουνών ύψους έως 800 μ. ) είναι απαγορευτικοί παράγοντες για νέες εγκαταστάσεις.
Επομένως είναι επιβεβλημένο:
- Να ακυρωθεί η άδεια εγκατάστασης και παραγωγής της 2ης μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας συνδυασμένου κύκλου ισχύος 445 MWe μετά και την τελευταία αύξηση ισχύος. Αυτή η μονάδα μπορεί μεταφερθεί σε περιοχές και να μεγιστοποιηθεί η απόδοσή της, σε περιοχές δηλαδή που αναζητούν τέτοιου είδους επενδύσεις, όπως η ΒΙΠΕ Πατρών. Για την μονάδα αυτή Η ΑΡΤΕΜΙΣ έχει προσφύγει με αίτηση ακύρωσής της στο ΣτΕ από το 2007.
- Να ακυρωθεί η θετική γνωμοδότηση της ΡΑΕ σχετικά με την αίτηση εγκατάστασης λιθανθρακικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής 600Mwe στον ίδιο χώρο, του μοναδικού σταθμού τέτοιου είδους στην Ελλάδα καθώς και να ανακληθεί η αίτηση της εταιρίας προς το ΥΠΕΚΑ, ώστε να γίνει έτσι πράξη η προφορική δέσμευση του επιχειρηματία.
- Να αποτραπεί οποιοδήποτε σχέδιο για εγκατάσταση παράκτιου σταθμού αποθήκευσης και αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), μονάδας περιβαλλοντικού κινδύνου τύπου SEVEZO II, κάτι που έχει εξαγγελθεί πολλάκις στον οικονομικό και όχι μόνο τύπο, δεδομένης εκτός των άλλων και της γειτνίασης με την αεροπορική βάση καυσίμων (Β.Κ. Αντίκυρας) στον πολύπαθο όρμο της Αντίκυρας.
- Να σταματήσει οποιοδήποτε σχέδιο για εγκατάσταση νέου εργοστασίου παραγωγής αλουμίνας – όπως πρόσφατα ανακοινώθηκε σε Γενική συνέλευση μετόχων- με το πρόσχημα της ανάπτυξης και θέσεων εργασίας όπου εκχωρείται μια ολόκληρη περιοχή χωρίς περιβαλλοντική θωράκιση της υγείας των κατοίκων της. Καθότι, όπως είναι γνωστό για κάθε παραγόμενο τόνο αλουμινίου «παράγεται» τριπλάσια ποσότητα ερυθράς ιλύος και περαιτέρω ποσότητας εκπεμπόμενων ρύπων.
- Να διερευνηθούν πλήρως οι παράμετροι σχεδίου επέκτασης των υφιστάμενων λιμενικών εγκαταστάσεων καθώς η διέλευση και ο ελλιμενισμός πληθώρας πλοίων θα επιβαρύνει στο έπακρο τον Κορινθιακό κόλπο.
Ως προς τον έλεγχο και την παρακολούθηση των υφιστάμενων βιομηχανικών δραστηριοτήτων:
- Να εγκατασταθεί στην περιοχή Αντίκυρας – Άσπρων Σπιτιών που δέχονται μεγαλύτερη ρύπανση δίκτυο ανεξάρτητων σταθμών μέτρησης, συγκέντρωσης και διασποράς των εκπεμπόμενων ρύπων της έτσι και αλλιώς πεπαλαιωμένης βιομηχανικής εγκατάστασης της ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ Α.Ε. αλλά και των εκπεμπόμενων ρύπων από τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, Ταυτόχρονα να δοθεί η δυνατότητα πρόσβασης on line 24ωρης παρακολούθησης των εκπεμπόμενων ρύπων μέσω των ηλεκτρονικών συστημάτων ελέγχου της εν λόγω επιχείρησης, ώστε να διαπιστώνεται από κάθε ενδιαφερόμενο εάν, όπως διατείνεται η επιχείρηση, οι εκπομπές είναι εντός των επιτρεπόμενων ορίων.
- Να εκπονηθεί επιτέλους επιδημιολογική μελέτη για την περιοχή. Είμαστε απολύτως βέβαιοι πως τα ευρήματα θα καταρρίψουν μύθους. Εμείς που ζούμε στην Αντίκυρα γνωρίζουμε καλά τις επιπτώσεις της «ανάπτυξης» στου κατοίκους.
- Να αποτραπεί η ανεξέλεγκτη απορρόφηση και απόρριψη των τεραστίων ποσοτήτων θαλασσινού νερού ψύξης (22.000 κυβ. μέτρα/ ώρα λειτουργίας ή 500.000 κυβ. μέτρα ημερησίως) για τις ανάγκες ψύξης των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής. Να σημειωθεί ότι η απόρριψη του υπέρθερμου ύδατος μετά την διαδικασία ψύξης των στροβίλων της μονάδας ΣΗΘ, συνοδεύεται με την προσθήκη χημικού MEXEL το οποίο εμποδίζει την ανάπτυξη οστρακόδερμων στο εσωτερικό των αγωγών που μπορούν να μειώσουν τους συντελεστές ροής των αγωγών. Η αντικατάσταση της παραπάνω πρακτικής με κλειστό κύκλωμα ψύξης όπως απαιτούν και οι Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές (ΒΔΤ) προτάθηκε από ΕΛΚΕΘΕ (2003-2004), δεν υιοθετήθηκε όμως προφανώς ως αντιοικονομική
Το 2015 για το παραπάνω ζήτημα λέγαμε:
Η Αμερικανική Υπηρεσία Περιβάλλοντος EPA έχει προτείνει απαγορευτικούς περιορισμούς στα συστήματα ανοιχτής ψύξης. Απαιτεί να έχουν ταχύτητες απορρόφησης μικρότερες από 0.5 πόδια ανά δευτερόλεπτο. Υποχρεώνει δε τις νέες μονάδες να μειώσουν τη ροή πρόσληψης νερού σε ένα επίπεδο παρόμοιο με αυτό του κλειστού συστήματος ψύξης. Η πολιτεία της Καλιφόρνιας απαγορεύει τα ανοικτά συστήματα ψύξης εισόδου-εξόδου στους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς.
Η Επιτροπή Ελέγχου Υδάτινων Πόρων (California’s State Water Resources Control Board) πρότεινε μια ρύθμιση που αναγκάζει τους 19 θερμοηλεκτρικούς σταθμούς στο έδαφός της που χρησιμοποιούν ανοιχτά συστήματα ψύξης εισόδου- εξόδου να μειώσουν τη χρήση του νερού των ωκεανών κατά 93% χρησιμοποιώντας άλλους τύπους συστημάτων ψύξης. Παρόμοιοι περιορισμοί για τα ανοιχτά συστήματα ψύξης υπάρχουν και σε άλλες πολιτείες της Αμερικής.
Υπάρχουν πολλοί τύποι των αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων που σχετίζονται με τα ανοιχτά συστήματα ψύξης , συμπεριλαμβανομένης της πρόσκρουσης και του εγκλωβισμού:
- Μειώσεις απειλούμενων, σε κίνδυνο ή άλλων προστατευόμενων ειδών και καταστροφή του γόνου των ιχθυαλιευμάτων κατά την απορρόφηση του θαλασσινού νερού ψύξης.
- Βλάβη σε οικολογικά κρίσιμους υδρόβιους οργανισμούς συμπεριλαμβανομένων των σημαντικών στοιχείων της τροφικής αλυσίδας.
- Απώλειες στους πληθυσμούς ειδών, συμπεριλαμβανομένων μειώσεων των αυτοχθόνων πληθυσμών ειδών, στα εμπορικά αποθέματα της αλιείας και την ερασιτεχνική αλιεία και
- Πιέσεις σε ολόκληρες κοινότητες ειδών ή οικοσυστήματα, όπως αποδεικνύεται από τη μείωση στην πολυμορφία και μεταβολές στην διάρθρωση και λειτουργία των οικοσυστημάτων.
Σήμερα απλά ας συνδέσουμε τις παραπάνω επιπτώσεις με την εμφάνιση και μόνιμη εγκατάσταση της Pelagia noctiluca, της τσούχτρας στον Κορινθιακό. Συζητούμε συχνά με παλιούς ψαράδες του Κορινθιακού, τουλάχιστον στη βόρεια πλευρά του, κανείς δεν θυμάται αυτό το είδος μέδουσας και σίγουρα όχι σε τέτοιες ποσότητες.
Τι άλλαξε άραγε τα τελευταία χρόνια;
Μπορούμε να δεχθούμε πως η υπεραλίευση των φυσικών εχθρών της μέδουσας ενέτεινε το φαινόμενο. Όλοι μας όμως γνωρίζουμε ότι αυτό είναι η μισή αλήθεια. Ή μάλλον καθόλου αλήθεια. Πώς σε μία θερμή «λίμνη» θα επιβιώσουν οργανισμοί που ζουν σε νερά με μικρότερες θερμοκρασίες; Μήπως οι φυσικοί εχθροί της μέδουσας απλά μετανάστευσαν;
Μπορούμε επίσης να δεχθούμε ότι η κλιματική αλλαγή ζέστανε τα νερά του Κορινθιακού. Μόνο που ο φετινός ειδικά χειμώνας ήταν εξαιρετικά δριμύς. Και όμως η Pelagia noctiluca όχι μόνο επέζησε αλλά πολλαπλασιάστηκε και έγινε κυρίαρχο είδος.
Όταν καθημερινά και από το 2008 απορρίπτεις 22.000 κυβικά μέτρα κάθε ώρα, υπέρθερμου θαλασσινού ύδατος στον περίκλειστο Κορινθιακό κόλπο ποια θα είναι τα αναμενόμενα αποτελέσματα;;
Είναι χαρακτηριστική η αναφορά σε ανασκόπηση της εγκατάστασης θερμόφιλων ειδών στον κόλπο της Αντίκυρας –ως αποτέλεσμα της απόρριψης του θαλασσινού ύδατος ψύξης των ατμοστροβίλων της μονάδας ΣΗΘ- όπου οποιαδήποτε αρνητική μεταβολή παρατηρείται αποδίδεται σε εκροές επιφανειακών νερών και σε ανθρωπογενείς δραστηριότητες. (Παρακολούθηση περιβαλλοντικών συνθηκών του όρμου Αντίκυρας με έμφαση στην εγκατάσταση θερμόφιλων ειδών, Ανασκόπηση περιόδου 2010-2015. ΕΛΚΕΘΕ,2016).
Το ζήτημα της ερυθράς ιλύος ή κόκκινης λάσπης (Ε. Ι.)
Είναι γνωστό ως το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό πρόβλημα του Κορινθιακού κόλπου. Επειδή οι παραγόμενες ποσότητες Ε.Ι. είναι τεράστιες, η απόρριψη τους δημιουργεί μεγάλο οικολογικό πρόβλημα. Στην Ευρώπη και στην Ιαπωνία η Ε.Ι. απορρίπτεται στη θάλασσα, ενώ στις Η.Π.Α. σε μερικά εργοστάσια αποτίθενται σε φράγματα στην ξηρά. Και οι δύο λύσεις, αλλά ιδιαίτερα η πρώτη, δημιουργούν σοβαρά προβλήματα μόλυνσης του περιβάλλοντος.[2]
Σήμερα σε συνολικό αριθμό ογδόντα τεσσάρων εργοστασίων αλουμίνας παγκόσμια μόνον επτά εφαρμόζουν ακόμα την πρακτική της απόθεσης στη θάλασσα, δεδομένης της έλλειψης ικανών χερσαίων εκτάσεων για την απόθεση στη στεριά.
Ειδικότερα στον Ευρωπαϊκό χώρο λειτουργούν δέκα εργοστάσια παραγωγής αλουμίνας. Δύο από αυτά αποθέτουν τμήμα ή το σύνολο της παραγόμενης ποσότητας ερυθράς ιλύος στην θάλασσα (Pechiney, Αλουμίνιο της Ελλάδας), ενώ τα υπόλοιπα ακολουθούν την πλέον διαδεδομένη πρακτική απόθεσης, δηλαδή απόθεση σε ταμιευτήρες στην ξηρά.[3]
ΜΙΚΡΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Με την με αριθμ. 433 /13-07-2009 απόφασή της η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκησης Βοιωτίας χορήγησε άδεια διάθεσης των καταλοίπων βωξίτη (ερυθράς ιλύος) στη βιομηχανία ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ Α.Ε. στο βυθό του Κορινθιακού κόλπου μέχρι την 31/12/2011. Η εταιρεία από το 2009 εγκαθιστά φιλτρόπρεσσες ξήρανσης της ερυθράς ιλύος, με στόχο την χερσαία απόθεσή της σε χώρο όπισθεν της βιομηχανίας. Για του γνωρίζοντες η εγκατάσταση φιλτροπρεσσών είναι απόρροια της εφαρμογής των οδηγιών της Ε.Ε. για την εφαρμογή των Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών διαχείρισης καταλοίπων ως αναγκαία συνθήκη της αδειοδότησής τους και σε καμία περίπτωση βέβαια εφαρμογή των κανόνων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και περιβαλλοντικής ευαισθησίας του επιχειρηματικού Ομίλου Μυτιληναίος, όπως επικοινωνιακά εμφανίσθηκε.
Με την 187395/8-11-2011 (ΑΔΑ: 45ΒΖ0-ΑΞ3) το ΥΠΕΚΑ τροποποιεί την εκδοθείσα ΑΕΠΟ της παραπάνω εταιρείας και επιτρέπει τη διάθεση του διηθήματος που προκύπτει από την διαδικασία ξήρανσης της ερυθράς ιλύος μέσω του υπάρχοντος αγωγού απόρριψής της πάλι στον βυθό του Κορινθιακού.
Ταυτόχρονα ο αντιπερειφερειάρχης Βοιωτίας με Δ.Τ. εξαγγέλλει το σφράγισμα της δεξαμενής αποθήκευσης της Ε.Ι. στη βιομηχανία ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ Α.Ε. και το «μελλοντικό» σφράγισμα του μηχανολογικού εξοπλισμού διάθεσης της ερυθράς ιλύος στον Κορινθιακό. Αλλά αναφερόμενος στην 187395/8-11-2011 ΥΠΕΚΑ επαναλαμβάνει ότι μέσω του υφισταμένου αγωγού απόρριψης της ερυθράς ιλύος, το διήθημα θα απορρίπτεται και πάλι στη θάλασσα.
Πέρα όμως από τη διατάραξη των βενθικών κοινωνιών και την αλλαγή της μορφής του βυθού του Κορινθιακού κόλπου, (Παπαθεοδώρου Γ. Τμ. Γεωλογίας Παν. Πατρών) το μείζον ζήτημα είναι η διασπορά βαρέων και ανθυγιεινών μετάλλων στον Κορινθιακό κόλπο μέσω της διάχυσής τους από την κόκκινη λάσπη και η ανίχνευση υψηλότατου ποσοστού ραδιενεργών στοιχείων που δεν δικαιολογούνται στα νερά του Κορινθιακού (Πρόγραμμα medpol, Έκθεση Greenpeace). Η ερυθρά ιλύς ως κατάλοιπο χημικής διάσπασης του βωξίτη – και σε καμία περίπτωση «κατάλοιπα βωξίτη – (όπως συνηθίζεται να λέγεται) περιέχει εκτός των άλλων και ραδιενεργά στοιχεία.
Το ζητούμενο λοιπόν όλα αυτά τα χρόνια , πέρα από τις αλλοιώσεις του βυθού και την ευρύτατη διασπορά της σ’ αυτόν , ήταν το αν η ερυθρά ιλύς απορριπτόμενη απελευθερώνει βαρέα μέταλλα και ραδιενεργά στοιχεία στο θαλασσινό νερό. Τώρα μέσω του απορριπτόμενου διηθήματος απλά τα απελευθερώνει ευκολότερα.
Μετά την παρέλευση επτά ετών γνωρίζουμε πλέον τη χημική δομή του διηθήματος, απουσιάζουν όμως παντελώς ακόμη και πιθανές εκτιμήσεις των βραχυχρόνιων και μακροχρόνιων επιπτώσεών του στο περιβάλλον του Κορινθιακού. Οι μελέτες που υπάρχουν έχουν πραγματοποιηθεί με χρηματοδότηση της επιχείρησης και δεν δύναται να αποτελέσουν αξιόπιστη λύση, όπως η μέχρι τώρα εμπειρία μας διδάσκει. Ενδέχεται λοιπόν να αντιμετωπίσουμε κατά πολύ σοβαρότερα και πολύχρονα περιβαλλοντικά προβλήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης από αυτά της κόκκινης λάσπης.
Ενδεικτικά αναφέρουμε στοιχεία της παραπάνω μελέτης με τίτλο: «Διαχείριση του προκύπτοντος διηθήματος κατά τη διεργασία αφυδάτωσης των Καταλοίπων Βωξίτη στην Αλουμίνιον της Ελλάδος. Ε.Μ. Π. 2015» από όπου προκύπτει ότι: Στην τελευταία προς ψήφιση έκδοση των Βέλτιστων Πρακτικών για την παραγωγή αλουμίνας δεν προσδιορίζεται Βέλτιστη Τεχνική για την διαχείριση του διηθήματος καθώς δεν έχει βρεθεί λύση, η οποία να υπακούει στα κριτήρια και να είναι σύμφωνη με τους ορισμούς της Βέλτιστης Διαθέσιμης Τεχνικής. Ετησίως παράγονται περίπου 1.200.000 m3 διηθήματος ενώ το τμήμα που δεν ανακυκλώνεται κυμαίνεται, αναλόγως των συνθηκών που έχουν περιγραφεί προηγουμένως από 180.000 έως 240.000 m3. Από τις διαθέσιμες τεχνικές διαχείρισης, η απόρριψή του διηθήματος στη θάλασσα του Κορινθιακού κρίνεται καλύτερη δεδομένου ότι οι υπόλοιπες ή δεν είναι εφαρμόσιμες ή έχουν υψηλό κόστος και αμφίβολα αποτελέσματα.
Εμείς προτείνουμε:
- Την απαγόρευση διάθεσης του διηθήματος από την αποξήρανση της ερυθράς ιλύος στην θάλασσα.
- Την εκπόνηση ανεξάρτητης μελέτης από δημόσιο ερευνητικό οργανισμό ή ίδρυμα, ακόμη και ως ερευνητικό πρόγραμμα Πανεπιστημίου.
- την εξ ολοκλήρου απόσυρση των αγωγών απόρριψης από τον βυθό του Κορινθιακού (αυτών που είναι σε λειτουργία και αυτών που έχουν υποστεί βλάβη ή είναι ανενεργοί),
- την εγκατάσταση αξιόπιστου βιολογικού καθαρισμού στο χώρο της Βιομηχανίας και τη συνεχή και επιστημονική παρακολούθηση από ανεξάρτητους φορείς (π.χ. επιθεωρητές ΕΥΕΠ ) του χώρου απόθεσης επικίνδυνων αποβλήτων της εταιρίας καθώς όπως προκύπτει από τις εκθέσεις των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος ήδη υπάρχει πρόβλημα στη διαχείριση των υγρών αποβλήτων όπου επιβλήθηκαν κυρώσεις,
- την απορρύπανση του βυθού του Κορινθιακού (με έξοδα του ρυπαντή) και την αποκατάσταση των εδαφών περιφερειακά της Βιομηχανίας έτσι ώστε να επανέλθουν σε μια περιβαλλοντικά αποδεκτή κατάσταση.
Το ζήτημα της χερσαίας απόθεσης
Τα σημαντικότερα προβλήματα που προκύπτουν από τη χερσαία απόθεση της ερυθράς ιλύος (Ε.Ι.) είναι:
- Η δημιουργία μεγάλων όγκων, μεγάλης ηλικίας, μη χρησιμοποιήσιμων αποβλήτων
- Η υψηλή αλκαλικότητά τους
- Η δυνατότητα για μελλοντική επαναταξινόμησή τους, ώστε να μπορούν να χαρακτηριστούν, στο μέλλον, ως επιβλαβή απόβλητα
- Ο χαρακτηρισμός των αποβλήτων ως επικίνδυνων
- Η διαρκής έκθεση στον πιθανό κίνδυνο διύλισης/διείσδυσης όμβριων υδάτων
- Η πιθανή ρύπανση των υπόγειων νερών
- Η δημιουργία νέφους αιωρούμενης σκόνης, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ξήρανσης
- Η λήψη καδμίου από τις εγκαταστάσεις
- Η υψηλή ακτινοβολία
- Οι προϋποθέσεις, που πρέπει να υπάρξουν, ώστε να αποκλειστεί η μελλοντική εγκατάλειψη
- Τα μακροπρόθεσμα προβλήματα, από τη χρησιμοποίησή της σε κάποιο προϊόν, λόγω της περιεκτικότητας του υπολείμματος σε νάτριο (~5%).
- Διάφορα ζητήματα, των ιδιοτήτων του υπολείμματος.[4]
Επίσης η χερσαία απόθεση της ερυθράς ιλύος θα έχει ως αποτέλεσμα:
- τη διασπορά της σκόνης μέσω αέρα σε μεγάλη ακτίνα που επηρεάζει άμεσα τους παρακείμενους οικισμούς Αντίκυρας και Άσπρων Σπιτιών και σε μικρότερο βαθμό την ευρύτερη περιοχή. Ας σημειωθεί ότι ήδη έχει καταγγελθεί η επιβάρυνση ελαιοκαλλιεργειών, ενώ πρέπει να ελεγχθεί και η επίπτωση στην υγεία των κατοίκων τόσο μέσω της εισπνοής όσο και μέσω των επικαθήσεων της σκόνης.
- την αλλοίωση της μορφολογίας αλλά και την πρόκληση κινδύνων κατάρρευσης με την ύψωση ενός τεράστιου σωρού ιλύος.
Αν αποδεχθούμε τη χερσαία απόθεση ως διαχείριση της Ε.Ι. απλά θα μεταφέρουμε το πρόβλημα στη στεριά. Μόνο που στη στεριά ο τεράστιος όγκος των 800.000 – 1.200.000 και πλέον τόνων αποβλήτου κατ’ έτος είναι αδύνατο πρακτικά να «κρυφτεί», κάτι που συνέβαινε τόσα χρόνια στο βυθό του Κορινθιακού. Συμπερασματικά, η πραγματική διαχείριση είναι το ζήτημα προς αντιμετώπιση…
- Η πρόταση μας εδώ περιλαμβάνει την προσέγγιση της ασφαλούς αποθήκευσης του αποβλήτου, ώστε στο μέλλον να είναι δυνατή μια μεταλλουργική διαχείριση για την ανάκτηση σπανίων μετάλλων που εμπεριέχει. Η ασφαλής αποθήκευση πρέπει να διερευνηθεί αν μπορεί να γίνει στα ανενεργά μεταλλεία, απ’ όπου άλλωστε έχει προέλθει, εφόσον βέβαια στεγανοποιηθούν καταλλήλως, ώστε να αποφευχθεί τώρα και στο μέλλον η επιβάρυνση του υπόγειου υδροφορέα.
Παρακαλούμε να κοινοποιήσετε το υπόμνημα αυτό και στα υπόλοιπα μέλη της Επιτροπής, ώστε να ενημερωθούν εγκαίρως.
Τα στοιχεία που έχουμε στην διάθεσή μας έχουν κατατεθεί κατά καιρούς σε όλες τις αρμόδιες Αρχές , Κεντρικές, Περιφερειακές και Δικαστικές. Πρόσφατα υποβλήθηκαν ηλεκτρονικά στο Γραφείο του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος κ. Τσιρώνη( 224/27-10-2016 και στη συνέχεια του κ. Φάμελλου (226/27-01-2017).
Ελπίζουμε αυτή τη φορά να ληφθούν σοβαρά υπόψη από την αρμόδια Επιτροπή της Βουλής. Παραμένουμε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε πληροφορία.
[1] Ανιχνευθείσες Επιπτώσεις στον χερσαίο και παράκτιο χώρο της ευρύτερης περιοχής λειτουργία του βιομηχανικού συγκροτήματος της ΑΤΕ. Όρμος Αντίκυρας – Κορινθιακός Κόλπος.
[2] Ε.Μ.Π. Διπλ. Εργασία Κ. Παπαγγελής επιβλ. Άνθ. Ξενίδης.
Link: http://dspace.lib.ntua.gr/bitstream/123456789/3637/3/papangelisk_bauxiteresidues.pdf
[3] Παν. Πατρών. Διδακτορική διατριβή: Η αξιοποίηση της Ε.Ι. στην βιομηχανία τσιμέντου.
Ι. Β. Βαγγελάτος Πάτρα. Οκτώβριος 2008.
[4] Ε.Μ.Π. Διπλ. Εργασία: Xρήση καταλοίπων βωξίτη ως στρώματος χαμηλής διαπερατότητας σε χώρους υγειονομικής ταφής αστικών απορριμάτων. Κ. Παπαγγελής . Επιβλ. Άνθ. Ξενίδης