Η μεταλλευτική βιομηχανία (συνεχίζει να) πριονίζει το κλαδί πάνω στο οποίο κάθεται
|
Σε μια ημερίδα στο ΕΜΠ πριν από κάμποσα χρόνια, ο καθηγητής της Σχολής Μηχανικών Μεταλλείων – Μεταλλουργών, κ. Δημήτρης Καλιαμπάκος διηγήθηκε την εξής ιστορία:
«Έθεσα στους φοιτητές μου το εξής ερώτημα: έστω ότι έχετε μια μεταλλευτική εταιρεία και θέλετε να ανοίξετε ένα λατομείο σε μικρή απόσταση από ένα χωριό. Υπάρχει ο φόβος ότι θα υπάρχουν αντιδράσεις από τους κατοίκους για τη λειτουργία του. Τι θα κάνετε για να απομακρύνετε το ενδεχόμενο αυτές οι αντιδράσεις να μη σας αφήσουν τελικά να προχωρήσετε; Το 90% των φοιτητών απάντησαν: «Θα πληρώσουμε το Δήμαρχο!»».
Και συνέχισε λέγοντας: «Η μεταλλευτική βιομηχανία πριονίζει το κλαδί πάνω στο οποίο κάθεται».
Η μεταλλευτική βιομηχανία ποτέ δε μίλησε με ειλικρίνεια στον κόσμο, αντιμετώπισε με απαξίωση τους πολίτες, παραβίασε νόμους, λάδωσε, εκβίασε, προκάλεσε περιβαλλοντικές καταστροφές, έκρυψε τις βρωμιές της κάτω από το χαλί. Μια βιομηχανία με δυσανεξία στη νομιμότητα και τη διαφάνεια, μαθημένη στη διαπλοκή και εθισμένη στην ατιμωρησία. Στην Ελλάδα αλλά και – πολύ περισσότερο – στο εξωτερικό όπου εκτός των άλλων βαρύνεται και με τρομακτικές καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ήταν αναμενόμενο ότι όλα αυτά θα γυρνούσαν μπούμερανγκ και πλέον το καταλαβαίνουν και οι διοικήσεις των επιχειρήσεων. Αυτό δείχνει η έρευνα της Ernst & Young που παρουσίασε προχθες στη σελίδα της στο Facebook η Ελληνικός Χρυσός και εμείς είχαμε δημοσιεύσει πριν από δύο μήνες: Οι μεταλλευτικές εταιρείες βλέπουν την απώλεια της «άδειας λειτουργίας» σαν τον Νο 1 κίνδυνο για τις επιχειρήσεις τους. Πλέον απειλείται η bottom-line, δηλαδή η κερδοφορία των επιχειρήσεων, η δυνατότητά τους να αντλήσουν κεφάλαια από τα χρηματιστήρια και τις τράπεζες ή ακόμα και η ίδια η άδεια λειτουργίας τους.
Αυτό βέβαια, που είναι το βασικό συμπέρασμα της έρευνας, απουσιάζει παντελώς από την ανάρτηση της Ελληνικός Χρυσός που προσπαθεί να πείσει ότι όλα είναι καλά – αν και τα έχει κάνει επιεικώς μαντάρα στη Χαλκιδική με αποτέλεσμα η μητρική της, Eldorado Gold, να έχει πάθει όλα τα παραπάνω!
|
Σύμφωνα με την έρευνα, η πιθανότητα απώλειας της άδειας λειτουργίας είναι «ο βασικός κίνδυνος που συζητούν οι CEO και τα διοικητικά συμβούλια». Και αυτό είναι αποτέλεσμα των πολλών τοπικών αγώνων σαν και τον δικό μας που δόθηκαν και δίνονται τις τελευταίες τρεις δεκαετίες σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Η εξορυκτική βιομηχανία, απρόθυμα, σέρνεται σιγά σιγά να αναγνωρίσει ότι εκτός από τους μετόχους της υπάρχουν και άλλοι stakeholders («ενδιαφερόμενα μέρη») σε ένα μεταλλευτικό έργο: Η κοινωνία, που απαιτεί σεβασμό σε αυτά που εκείνη θεωρεί αδιαπραγμάτευτα, ζητάει να μπει τέλος στην αδιαφάνεια, να έχει λόγο σε αυτά που γίνονται στον τόπο της και το τελικό δικαίωμα να πει «ΟΧΙ». Εργαζόμενοι, κυβερνήσεις, αυτόχθονες πληθυσμοί όπου υπάρχουν. Και όλοι αυτοί δεν μπορούν πλέον να αγνοούνται.
Λέει αλήθειες η έκθεση:
«Ο κλάδος των μεταλλείων και μετάλλων προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει την εικόνα τουσαν μια βιώσιμη και υπεύθυνη πηγή ορυκτών πρώτων υλών. Αλλά ενώ πολλοί στη βιομηχανία λένε όλα τα σωστά πράγματα, οι πράξεις τους δεν ακολουθούν τα λόγια τους και πολλοί από τους stakeholders δεν ξεγελιούνται.»
Πράγματι, κανείς δεν ξεγελιέται. Έχουμε δει τις τελευταίες δεκαετίες πολλές φορές τη μεταλλευτική βιομηχανία να φτιασιδώνεται προσπαθώντας να «βελτιώσει» τη λερωμένη εικόνα της. Έχουμε δει μια από τις πιο βρώμικες και καταστροφικές δραστηριότητες στον πλανήτη να βαφτίζει η ίδια τον εαυτό της «βιώσιμη», «πράσινη», ακόμα και «αειφόρο» – παρότι είναι εξ’ορισμού μη βιώσιμη, αφού εκμεταλλεύεται μη ανανεώσιμους φυσικούς πόρους. (Δείτε το παλαιότερο άρθρο μας για τα εταιρικά οξύμωρα σχήματα). Έχουμε δει αμέτρητες γυαλιστερές διαφημιστικές καμπάνιες και επιχειρήσεις ξεπλύματος που καμουφλάρονται σαν «χορηγίες» ή «εταιρική κοινωνική ευθύνη». Έχουμε δει και ξαναδεί σε ημερίδες τους διευθυντές των εταιρειών να αποκηρύσσουν το βρώμικο παρελθόν και να ορκίζονται ότι αυτά ήταν «παλιά» αλλά τώρα «έχουν αλλάξει» και θα τα κάνουν όλα σωστά. Και μετά να κάνουν τα ίδια ακριβώς. Κανείς δεν ξεγελιέται.
Το συμπέρασμα της έρευνας είναι μια προειδοποίηση προς τις μεταλλευτικές εταιρείες: Aλλάξτε πορεία. «Χρειάζεται μια νέα προσέγγιση, και η άδεια λειτουργίας πρέπει να γίνει γρήγορα τμήμα του DNA των επιχειρήσεων, με τον ίδιο τρόπο που είναι η ασφάλεια».
Μόνο που το DNA δεν αλλάζει έτσι εύκολα και από ευχολόγια και υποσχέσεις μπουχτίσαμε. Με τoν εντεινόμενο ανταγωνισμό για τις ορυκτές πρώτες ύλες και τη ραγδαία αύξηση της κλίμακας των εκμεταλλεύσεων, οι καταστροφές και οι καταχρήσεις αυξάνονται αντί να μειώνονται. Μια νέα επικοινωνιακή επίθεση είναι σε εξέλιξη σε ολόκληρο τον κόσμο που προσπαθεί να προλάβει δυσάρεστες για τη βιομηχανία καταστάσεις κάνοντας, ξανά, το μαύρο άσπρο. Κανείς δεν ξεγελιέται.
